قال ابن الجوزي ( تلبيس إبليس: 447) ‏عن يحيى بن معاذ يقول: «اجتنب صحبة ثلاثة أصناف من الناس العلماء الغافلين والفقراء المداهنين والمتصوفة الجاهلين».
امام ابن جوزی در کتاب "تلبیس ابلیس" آورده: از يحيي بن معاذ نقل است كه فرمود: «از صحبت سه گروه بپرهيزيد: عالمان غافل، فقيران تملق گو و صوفیان جاهل».

اخلاق اهل قرآن
الحمد لله رب العالمين، والصلاة والسلام على المبعوث رحمة للعالمين وعلى آله وأصحابه وتابعيهم بإحسان إلى يوم الدين... أما بعد
بدون شك حفظ قرآن يكي از بزرگترين منت هايي است كه خداوند متعال بر بنده هايش در اين جهان ارزاني مي دارد. در برابر چنين نعمتي لازم مي آيد تا سپاسگذار دهنده ي اين نعمت باشيم تا در آن بركت و فزوني قرار داده و صاحبش را از آن بهره مند سازد. بنابراين بر حافظ كتاب خداوند كريم لازم است كه بر شيوه و سلوك آن راه جسته و به اخلاق آن آراسته گشته و از آداب آن گوهرهاي ادب فراگيرد... همان اخلاق و آدابي كه خداوند باري تعالي شكل عملي آن را در وجود مبارك حضرت محمد صلي الله عليه و سلم آشكار ساخته است. در حديثي صحيحي آمده است كه: "از ام المؤمنين حضرت عايشه صديقه رضي الله عنها دختر حضرت ابوبكر رضي الله عنه درباره ي اخلاق پيامبر صلي الله عليه و سلم سؤال كردند. پاسخ داد: اخلاق او همان قرآن بود."
علماي كرام و گذشتگان در مورد برخي از اين اخلاقيات و مسائلي كه قصد داريم با اهل قرآن در ميان گذاريم سخناني را بيان نموده اند:
بشر بن حارث: از عيسي بن يونس (187 هجري) شنيدم كه مي گفت: زماني كه فردي قرآن را ختم مي نمايد، فرشته اي بر پيشاني او بوسه مي زند. بر او لازم است كه قرآن را بهار دل خويش و موجب آباد نمودن خرابي هاي قلبش قرار دهد. بايد به آداب آن ملتزم گشته و اخلاق والاي آن را مايه ي وارستگي خويش قرار دهد كه او را از ساير افرادي كه قرآن نمي خوانند جدا مي سازد.
نخستين موردي كه ضروري است بدان توجه نمايد، تقواي الهي در نهان و آشكار است: با بهره جستن از ورع و پارسايي در خورد و نوش و درآمد خويش. بايد از زمانه اي كه در آن است و فساد و تباهي مردم آن آگاه باشد. چنين كسي از آنان به خاطر دين خوش بيمناك بوده و به اهميت كار خود واقف مي باشد و دل نگران و علاقمند بهبود فساد و تباهي هاي ببارآمده ي آنان است. در گفتارش محتاط بوده و سنجيده سخن مي گويد. وقتي از چيزي حرف مي زند از روي آگاهي بوده و مي داند كه سخنش راست است و زماني كه سكوت مي نمايد سكوتش از روي آگاهي و با علم به درستي آن مي باشد. و بسيار اندك در آنچه به او ارتباطي ندارد وارد مي شود... بيش از آنچه از دشمنش ترس داشته باشد، از زبان خويش مي ترسد و همانگونه كه دشمن را زنداني مي كنند زبان خود را محبوس مي دارد تا از شر و بدفرجامي آن در امان بماند. به چيزي كه مردم را مي خنداند، از بيم عاقبت خنده، كمتر مي خندد. وقتي از چيزي كه برحق است شادمان گردد، تبسم مي كند. بذله گويي را ناپسند مي دارد از بيم آنكه به شوخي كردن بيانجامد. درصورتيكه مزاحي برزبان آورد جز حقيقت چيزي نمي گويد. گشاده روي و خوش سخن است و خود را به چيزي كه دارد نمي ستايد چه برسد به چيزي كه ندارد. از نفس خود برحذر است از بيم آن كه او را به آنچه كه سرورش را مي رنجاند بكشاند. غيبت نكرده و كسي را تحقير نمي نمايد.
به مصيبت ديگران شاد نگشته و به حقوق كسي تجاوز ننموده و به او حسد نورزيده و به كسي بدگمان نيست مگر كسي كه شايسته ي آن باشد. تمام جسم خويش را از آنچه نهي شده است دور نگه مي دارد. مي كوشد كه همه از دست و زبانش در آسايش باشند. به كسي ستم نمي كند و اگر ستمي شد در مي گذرد. به حقوق افراد تعدي نكرده و اگر به حقش تعدي شد بردباري پيشه مي كند. به خاطر خوشنودي پروردگار و ناخرسندي دشمن، خشم خويش را فرومي برد. فروتن بوده و اگر كسي، چه كوچك و چه بزرگ، سخن حقي را به بگويد مي پذيرد. بلندي مرتبه و قدر را از خداوند متعال مي خواهد و نه از مخلوق او.
بايد كه بواسطه ي قرآن كسب درآمد ننمايد و دوست نداشته باشد كه با آن نيازهايش را برطرف كند. بواسطه آن خود را به شاهزادگان نزديك نساخته و در مجلس توانگران ننشيند تا او را بزرگ بشمارند. اگر داشت خرج كند و اگر كم بود امساك نمايد. خود را ملزم به نيكي با پدر و مادر كند؛ براي آنان فروتني نموده و با آنان آهسته سخن بگويد. از مال و ثروت خويش برايشان خرج كرده و در كهنسالي سپاسگذارشان باشد.
پيوند خويشاوندي به جاي آورد و از بريدن آن بدش بيايد و اگر هم كسي پيوند بريد او نگسلاند. كسي كه در ارتباط با او نافرماني خدا نمايد، او در رفتار با او فرمان خداوند را بجاي آورد. هركه با او همنشيني كند بهره مند شود و در همنشيني با همنشينان بهترين شيوه را پيش گيرد. چنانچه چيزي را ندانسته و فرد ديگري آنرا بداند، به مهرباني با او رفتار مي كند و با آنكه اشتباهي از او سرزده باشد به تندي رفتار نكرده و شرمنده اش نمي نمايد. در كارها ملايمت به خرج داده و در آموزش نيكويي بردبار بوده و فراگير با او انس گرفته و مجالس با حضور وي شاد گشته و همنشيني وي مايه ي بهره مندي است.
عبدالله بن عمر رضي الله عنهما: " ما مقدمين اين امت بوده ايم. افرادي از بهترين ياران رسول خدا صلي الله عليه و سلم جز سوره اي از قرآن يا چيزي مشابه آن را نمي دانستند و بااينحال قرآن برايشان گران و دشوار مي نمود و از عمل به آن بهره مند بودند. و در پايان اين امت قرآن براي مردم سبك و آسان خواهد يود چنانكه كودكي خردسال و شخصي غير عرب نيز آن را مي خواند، ولي به آن عمل نمي كنند."
مجاهد رضي الله عنه در باره ي اين فرمايش پروردگار: " يتلونه حقّ تلاوته " يعني: (آن را چنانكه بايد مى‏خوانند) مي گويد: " به آن عمل مي نمايند، آنچنان كه شايسته ي آنست."
عبدالله بن مسعود رضي الله عنه: " نگهدارنده ي قرآن لازم است كه به شب هايش آنگاه كه مردم در خوابند، به روزهايش وقتي كه مردم به خوردن مشغولند، به پارسائيش هنگامي كه سايرين درمي آميزند، به فروتني اش آنزمان كه مردم ديگر فخرمي فروشند، به اندوهش وقتي بقيه شادماني مي كنند، به گريه هايش آنگاه كه مردم مي خندند و به سكوتش زماني كه ديگران به سخن مشغولند، شناخته شود."
فضيل بن عياض رحمه الله تعالى: " حامل قرآن حامل پرچم اسلام است... شايسته نيست كه به ياوه گويي و پرحرفي با ياوه گويان و به غفلت با غافلان و به خوش گذراني با خوش گذران ها بپردازد."
خداوند تبارك و تعالي همه ما را جزو كساني قرار دهد كه به آداب و اخلاق قرآني آراسته هستند. و السلام عليكم و رحمة الله و بركاته.

ترجمه: مسعود
مصدر: سايت نوار اسلام
IslamTape.Com