قال ابن الجوزي ( تلبيس إبليس: 447) ‏عن يحيى بن معاذ يقول: «اجتنب صحبة ثلاثة أصناف من الناس العلماء الغافلين والفقراء المداهنين والمتصوفة الجاهلين».
امام ابن جوزی در کتاب "تلبیس ابلیس" آورده: از يحيي بن معاذ نقل است كه فرمود: «از صحبت سه گروه بپرهيزيد: عالمان غافل، فقيران تملق گو و صوفیان جاهل».

 تغيير قبله مسلمين به مسجدالحرام 

  15 رجب 2 هـ. ق (بنابروایتی)

شيخ صفي الرحمن مبارکفوري در کتاب ارزشمندش الرحیق المختوم اینگونه می نویسد:

پس از واجب شدن جهاد - در ماه شعبان سال دوم هجرت، مطابق با فورية 624 ميلادي- بود که خداوند متعال امر فرمود به اينکه قبله از بيت‌المقدس به مسجدالحرام تغيير کند، و بازتاب آن اين بود که يهوديان سست عهد و منافقي که به منظور فتنه‌انگيزي در صفوف مسلمين داخل شده بودند، از ميان مسلمانان بدر آمدند، و به حال و وضع پيشين خود بازگشتند، و به اين ترتيب، صفوف مسلمين از بسياري عناصر نيرنگباز و خيانت پيشه پاکيزه گرديد.

شايد، مسئلة تغيير قبله اشاره‌اي لطيف نيز به آغاز دوران جديدي داشت که آن دوران به پايان نخواهد رسيد مگر پس از آنکه مسلمانان اين قبله را به تصرف خويش درآورده باشند. آيا اين شگفت نيست که قبلة مردماني در دست دشمنانشان باشد؟ حال، اگر عملاً قبلة اين قوم در دست ايشان است، اگر به حقّ‌اند، بايد که روزي آن را از دست دشمن خارج گردانند؟!

با اين فرمانها و با اين اشارات، شور و نشاط مسلمانان دو چندان گرديد، و بر اشتياق ايشان نسبت به جهاد في سبيل‌الله افزوده شد، و از هر جهت آماده شدند تا با دشمن در يک صحنة نبرد سرنوشت‌ساز در جهت اعلاء کلمه‌الله روياروي شوند.
(به نقل از: خورشيد نبوّت، ترجمه فارسي «الرحيق المختوم» مؤلف: شيخ صفي الرحمن مبارکفوري، برگردان : دکتر محمدعلي لساني فشارکي)

اما  برخی از تقویمهای رسمی ایران ، 15 رجب 2 هـ. ق و نیز برخی دیگر 18 محرم همین سال را تاریخ تغییر قبله از بیت المقدس به مسجدالحرام می دانند.

در باره علت و حكمت تغير جهت قبله از بيت المقدس به مسجد الحرام سایت جامع فتاوی اهل سنت و جماعت اینگونه نوشته است:
در بخاري‌ و مسلم‌ از براء رضي الله عنه روايت‌ شده‌ است‌ كه‌ فرمود: «رسول‌ خدا صلی الله علیه و آله و سلم در آغاز هجرت‌ به‌ مدينه، به‌ فرمان‌ الهي‌ شانزده‌ يا هفده‌ ماه‌ به‌ سوي‌ بيت‌المقدس‌ نماز مي‌گزاردند، اما بسيار مشتاق‌ آن‌ بودند كه‌ كعبه‌ قبله‌شان‌ باشد و بدين‌ سبب‌ فرمان ‌تغيير قبله‌ نازل‌ شد. يادآور مي‌شويم‌؛ اولين‌ نمازي‌ كه‌ آن‌ حضرت صلی الله علیه و آله و سلم به‌ سوي ‌كعبه‌ خواندند، نماز عصر بود، و مردي‌ از آنان‌ كه‌ با پيامبر صلي الله عليه و سلم اين‌ نماز را در جماعت‌ خوانده‌ بود، از مسجد بيرون‌ آمد و در يكي‌ از مساجد ديگر بر نمازگزاراني‌ گذشت‌ كه‌ در حال‌ ركوع‌ بودند، پس‌ گفت: شهادت‌ مي‌دهم‌ به‌ خدا كه‌ با رسول‌ وي‌ صلي الله عليه وسلم به‌ سوي‌ كعبه‌ نماز گزارده‌ام‌. در اين‌ هنگام‌ آنها همچنان ‌كه‌ در حال‌ نماز بودند، به‌ سوي‌ كعبه‌ چرخيدند».

ابن‌كثير مي‌گويد: «اينان‌ نمازگزاران‌ مسجد قبا بودند و آن‌ نماز؛ نماز بامداد بود». هم ‌او به‌ نقل‌ از مفسران ‌مي‌گويد: «حكم‌ تغيير قبله‌ در حالي‌ بر رسول‌ خدا صلي الله عليه وسلم نازل‌ شد كه‌ ايشان‌ دو ركعت ‌از نماز ظهر را خوانده‌ بودند و ماجراي‌ آمدن‌ يكي‌ از نمازگزاران‌ و خبر دادن‌ به ‌ديگران، در مسجد بني‌سلمه‌ رخ‌ داد، بدين‌ جهت‌، اين‌ مسجد به‌ نام‌ مسجد قبلتين ‌ناميده‌ شد». در حديث‌ شريف‌ به‌ روايت‌ ابن‌ عباس‌ رضي الله عنه آمده‌ است‌ كه‌ رسول‌ خدا صلي الله عليه وسلم فرمودند: «كعبه، قبله‌ اهل‌ مسجدالحرام‌ است، مسجدالحرام‌ قبله‌ اهل‌ حرم‌، و حرم ‌قبله‌ اهل‌ زمين‌ از امتم‌ در مشرقها و مغربهاي‌ آن‌». مفسران‌ گفته‌ اند: اشتياق‌ رسول‌ اكرم‌ صلي الله عليه وسلم در روي‌ آوردن‌ به‌ سوي‌ كعبه‌ سه‌ دليل‌ داشت:
1- كعبه، قبله‌ پدرشان‌ ابراهيم‌ عليه السلام بود.
2- اعراب‌ به‌ لحاظ تعلق‌ روحي‌اي‌ كه‌ به‌ كعبه‌ داشتند، با تحويل‌ قبله‌ به‌ سوي‌ آن، انگيزه‌ بيشتري‌ براي‌ ايمان‌آوردن‌ پيدا مي‌كردند.
3- يهوديان‌ مي‌گفتند: محمد با ما مخالفت‌ مي‌كند، اما از قبله‌ ما پيروي ‌مي‌نمايد، لذا رسول‌ خدا صلي الله عليه وسلم دوست‌ داشتند كه‌ زمينه‌ اين‌ طعنه‌ يهود هم‌ از ميان ‌برود.
 

تألیف از: سایت دائرة المعارف شبکه اسلامی