قال ابن الجوزي ( تلبيس إبليس: 447) ‏عن يحيى بن معاذ يقول: «اجتنب صحبة ثلاثة أصناف من الناس العلماء الغافلين والفقراء المداهنين والمتصوفة الجاهلين».
امام ابن جوزی در کتاب "تلبیس ابلیس" آورده: از يحيي بن معاذ نقل است كه فرمود: «از صحبت سه گروه بپرهيزيد: عالمان غافل، فقيران تملق گو و صوفیان جاهل».

 گروههای مختلف مردم در برابر رمضان 

از أبی واقد لیثی : روزی پیامبر در مسجد نشسته بودند و مردم در اطراف ایشان بودند در آن هنگام سه نفر وارد شدند دو نفر از آنها به طرف پیامبر آمدند و یک نفر برگشت . یکی ازآن دونفر مکان خالی در مجلس پیامبر دید و در آنجا نشست و دیگری پشت سر آنها نشت و سومی پشت کرد و بیرون رفت . زمانی که پیامبر از صحبت کردن فارغ شدند گفتند : (آیا شما را درباره این سه نفر خبر ندهم ؟
یکی از آنها به الله پناه برد و الله او را پناه داد. و دیگری شرم کرد ، الله هم از او شرم نمودند .اما بعدی پشت کرد و الله هم به او پشت نمودند .) بروایت امام بخاری رحمه الله .
ابن حجر در فتح الباری می گویند :
منظور از پناه برد به الله ، یعنی آن شخص به مجلس رسول الله صلی الله علیه وسلم پیوست .
منظور از الله او را پناه داد ، یعنی اینکه الله او را در برابر کاری که انجام داد ، با رحمت و بخشش خودش مأجور ساخت .
این قسمت از حدیث مستحب بودن ادب و پر کردن فاصله های صف درس و تعلیم را می رساند .
منظور از شرم کرد ، یعنی از اینکه بربگردد و درجلسه پیامبر ننشیند ، از رسول الله صلی الله علیه وسلم شرم نمودند و گوشه ای نشستند .
منظور از اینکه الله از او شرم نمودند ، یعنی الله اورا مورد رحمت خویش قرار دادند و وی را عقاب ننمودند .
و منظور از اینکه الله به او پشت دادند ، یعنی بر او خشم گرفتند و این خطاب بر آن حمل می شود که او بدون عذر و از روی عناد جلسه را ترک کرده حتی اگر هم مسلمان بوده و ممکن است آن شخص جزء منافقین بوده .

پیامبر در این حدیث مردم را نسبت به جلسه علم ، به سه گروه تقسیم بندی نمودند :

1 ـ کسی که اهمیت قایل می شود و خود را به زحمت می اندازد تا به نزدیک ترین مکان به پیامبر ، ـ که نماد علم هستند ـ برساند .
2 ـ کسی که از پیامبر و مسلمانان شرم می کند و می نشیند . ابن حجر در کتاب فتح الباری خود می گویند :که این شخص می خواست بیرون برود ولی شرم کرد و نزد پیامبر برگشت .
3 ـ به حلقه ذکر و علم عناد می ورزد و پشت می کند و این از جمله کسانی است که الله از آنها روی می گرداند.

وقتیکه رمضان درسی از درسهای اسلام بزرگ ، می باشد پس مردم هم در برابر آن ، سه گروه هستند :

گروهی که به رمضان پناه می برند و شب آنرا ، به تهجد می گذرانند و روز آنرا روزه می گیرند و آنچه که الله به آن دستور داده عمل می کنند و آنچه که الله از آن نهی نموده اند ، از آن دوری می کنند و با توبه کردنشان با الله پیمان می بندند و سستی و کسالت بخرج نمی دهند . {إِنَّ الَّذِينَ يُبَايِعُونَكَ إِنَّمَا يُبَايِعُونَ اللَّهَ يَدُ اللَّهِ فَوْقَ أَيْدِيهِمْ فَمَن نَّكَثَ فَإِنَّمَا يَنكُثُ عَلَى نَفْسِهِ وَمَنْ أَوْفَى بِمَا عَاهَدَ عَلَيْهُ اللَّهَ فَسَيُؤْتِيهِ أَجْراً عَظِيماً }الفتح10 ( بیگمان کسانی که با تو پیمان می بندند در حقیقت با الله پیمان می بندند و در اصل دست اله بالای دست آنهاست هرکس پیمان شکنی کند به زیان خود پیمان شکنی می کند و آن کسی که در برابر پیمانی که با الله بسته است وفادار بماند و آن را رعایت بدارد ، الله پاداش بسیار بزرگی به او عطاء می کند .) 
با خودش عهد و پیمان می بندد که خودش را به بهترین وجه تغییر دهد و چنانچه که از افتادن در آتش بیزار است ، همانطور از برگشت به گناه و کفر متنفر است و این همان طعم و شیرینی ایمان است که در قلب خودش آنرا می یابد و او را در استمرار بر طاعت و عدم سستی کمک و یاری می دهد .

و گروه دیگر رمضان تاثیری در آنها ایجاد کرده گاهاً شب ها را با تهجد می گذرانند و روزها هم روزه می گیرند ولکن عزم خود را بر توبه و پشیمانی و برگشت از گناه جزم نمی کنند بین این و آن متررد و مشکوک هستند .الله تعالی در مورد آنها در آیه 102 سوره توبه چنین می فرماید : {وَآخَرُونَ اعْتَرَفُواْ بِذُنُوبِهِمْ خَلَطُواْ عَمَلاً صَالِحاً وَآخَرَ سَيِّئاً عَسَى اللّهُ أَن يَتُوبَ عَلَيْهِمْ إِنَّ اللّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ } ( مردمان دیگری هم هستند که به گناهان خود اعتراف می کنند و کار خوب را با کار بد می آمیزند امید است الله توبه آنانرا بپذیرد بیگمان الله دارای مغفرت فراوان و رحمت بیکران است .) 
این گروه به تصمیم و اراده قوی و اهتمام بیشتر به دین خودشان نیاز دارند تا اینکه در جمله و زمره گروه اول داخل شوند .

و گروه سوم از مردم کسانی هستند که رمضان بر آنها وارد می شود و می گذرد اما احساسی در آنها به وجود نمی آید و تکانی به خود نمی دهند . هیچ تاثیری در زندگی آنها ایجاد نمی شود و هیچ تغییری در آنها صورت نمی گیرد . مثل اینکه عنید و مغرض هستند هیچ آیه ای از آیات الله بر آنها خوانده نمی شود مگر اینکه آنها پشت می دهند و فرار می کنند . اینها گروه خطرناکی هستند و خطرناکترین گروه در اجتماع محسوب می شوند .

این بود گروههای مختلف مردم دربرابر رمضان و هر درس از درسهای آن .
پروردگارا ما را از جمله کسانی که در رمضان با الله انس می گیرند و به رمضان پناه می برند و الله آنها را پناه می دهد قرار بده . و ما را از جمله کسانی که گفته های حق را می شنوند و به بهترین وجه از آن پیروی می کنند قرار بده . آمین 

ترجمه : نوار اسلام
IslamTape.com