قال ابن الجوزي ( تلبيس إبليس: 447) ‏عن يحيى بن معاذ يقول: «اجتنب صحبة ثلاثة أصناف من الناس العلماء الغافلين والفقراء المداهنين والمتصوفة الجاهلين».
امام ابن جوزی در کتاب "تلبیس ابلیس" آورده: از يحيي بن معاذ نقل است كه فرمود: «از صحبت سه گروه بپرهيزيد: عالمان غافل، فقيران تملق گو و صوفیان جاهل».

 شب قدر بهتر از هزار ماه است

از فضايل ماه مبارک رمضان شب قدر است، شبى است كه خداوند در آن ثواب اعمال نيک را براى امت اسلامى مضاعف و بسيار زياد مى كند. 

{إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ (1) وَمَا أَدْرَاكَ مَا لَيْلَةُ الْقَدْرِ (2) لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ (3) تَنَزَّلُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ كُلِّ أَمْرٍ (4) سَلَامٌ هِيَ حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْرِ}

شرح و تفسير سوره مباركه قدر
إنا أنزلنه في ليلة القدر: ما قرآن را در شب با ارزش قدر فرو فرستاديم.
فرموده الله سبحانه وتعالى:{ ِنَّا أَنْزَلْنَاهُ}: همانا ما قرآن را در شب قدر نازل كرديم، يعنى همانا تمام قرآن يكبارگی از لوح محفوظ به آسمان دنيا نازل شده، وسپس بعد از آن در طى 23 سال برحسب وقايع بر رسول اكرم rنازل شده است. اين قول ابن عباس رضي الله عنهما وبعضي از صحابه مي باشد.
مراد از "قدر" در فرموده الله سبحانه وتعالى:" لَيْلَةُ الْقَدْر" چيست ؟
ابن جوزى رحمه الله مي فرمايد: در تسميه شب قدر پنج قول ذكر شده است:
1- همانا آن شب داراى عظمت وبزرگی است، وگفته مى شود فلانى داراى بزرگی و عظمت است. قوله تعالى: "وما قدروا الله حق قدره" آنان آنگونه که شايسته است خدا را نشناختند.
2- همانا آن شب تنگ است، شبى است كه بخاطر نزول فرشتگان در زمين، زمين بر آنان تنگ مى شود. قوله تعالى : "ومن قدر عليه رزقه" وآن كسى كه رزق و روزى بر او تنگ شده است. (خليل ابن احمد).
3- قدر بمعناى حكم مى باشد. مثل اينكه بگوييم اشياء در آن اندازه گرفته مى شوند. (ابن قتيبة).
4- همانا كسى كه قدر ومنزلتى ندارد، بخاطر عبادت و طاعت در شب قدر داراى ارزش ومنزلت " قدر" مى شود. ( أبوبكر الوراق).
5- براى اينكه در آن شب كتابى نازل شده است كه داراى قدر و ومنزلت است، ودر آن شب رحمت وفرشتگانى كه داراى قدر ومنزلت خاصى هستند نازل مى شود. (على ابن عبيد الله).
خداوند متعال شب قدر را در قرآن اينچنين توصيف كرده است: {إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةٍ مُبَارَكَةٍ إِنَّا كُنَّا مُنْذِرِينَ (3) فِيهَا يُفْرَقُ كُلُّ أَمْرٍ حَكِيمٍ (4) أَمْرًا مِنْ عِنْدِنَا إِنَّا كُنَّا مُرْسِلِينَ (5) رَحْمَةً مِنْ رَبِّكَ إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ} الدخان: ٣ - ٦
علامه ابن عثيمين رحمه الله تعالى مى فرمايد: خداوند متعال شب قدر را مبارک توصيف كرده است، بخاطر زياد بودن خير وبركت وفضل آن شب، واز بركات آن شب نزول قرآن در آن مى باشد، وخداوند متعال آن شب را به عنوان شبى كه در آن هرگونه كار حكيمانه اى بيان ومقرر گشته توصيف كرده است، يعنى اينكه تمام اوامرى كه از طرف خداوند متعال كه در آن سال انجام مى گيرد، از ارزاق و عمرها وخير وشر وغيره، از لوح محفوظ به فرشتگانى كه مسؤوليت نوشتن به عهده آنان است انتفال مى يابد، وبدون شک تمام اوامر وكارهاى پروردگار با حكمت ومحكم ومتقن مى باشد،كه در آن هيچ نقص وخلل وجهل وباطل نمى باشد. 


وشب قدر از شبهاى ماه رمضان مى باشد، بدليل فرموده الله سبحانه وتعالى: {شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِي أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآَنُ} البقرة: ١٨٥
{لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْر} شب قدر شبى است كه از هزار ماه بهتر است.

امام مجاهد رحمه الله مى فرمايد: قيام آن شب وعمل در آن بهتر از هزار ماه است كه شب قدر در اين هزار ماه نباشد.
وامام ابن كثير رحمه الله مى فرمايد: واين قول كه شب قدر بهتر از عبادت هزار ماهى كه در آن شب قدر نيست. اختيار ابن جرير است واين قول صحيح وراجح مى باشد.

{تَنَزَّلُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ كُلِّ أَمْر} فرشتگان وجبرئيل در آن شب با اجازه پروردگارشان پياپی به سوى عبادت كنندگان شب زنده دار مى آيند براى هر گونه كارى كه الله دستور داده باشد.
سيدنا أبو هريره رضي الله تعالى عنه مى فرمايد : تعداد فرشتگان شب قدر در زمين بيشتر از سنگ ريزه ها مى باشد، واين دلالت بركثرت رحمت وبركت در اين شب مى باشد .
همانا نزول فرشتگان نزول رحمت وبركت الهى است، همانطوريكه فرشتگان در موقع تلاوت قرآن وحلقه هاى علم نازل مى شوند وبالهايشان را براى طالب علم مي گسترانند .
اما مراد از روح در آيه، جبريل امين عليه السلام مى باشد، وآن از باب عطف خاص برعام مى باشد.
{سَلَامٌ هِيَ حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْرِ} آن شب شب سلامت ورحمت ودرود فرشتگان برمؤمنان شب زنده داراست تا طلوع صبح.
در معناى سلام در اين آيه دو قول مى باشد:

1- امام مجاهد رحمه الله مى فرمايد: در آن شب هيچ بيمارى ودردى صورت نمى گيرد، وهيچ شيطانى رها نمى شود.
2- ابن قتيبه رحمه الله مى فرمايد: همانا معناى سلام خير و بركت است.
علامه ابن عثيمين رحمه الله تعالى مى فرمايد: منظور از سلام يعنى اينكه شب قدر شب سلامتى براى مؤمنين از هر چيز مخوف وترسناک مى باشد، و بخاطر زياد بودن اشخاصى كه از آتش جهنم آزاد مى شوند، واز عذاب آن نجات مى يابند.
منظور از سلام يعنى اينكه شب قدر براى مؤمنين شب سلامتى مى باشد، از هر جيز مخوف وترسناك، بخاطر اينكه افراد زيادى در اين شب از آتش نجات مي يابند واز عذابش در امان مي مانند.
ومراد از {حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْرِ} يعنى اينكه آن شب باطلوع فجر كه انتهاى عمل وعبادت شب مى باشد پايان مى يابد.


فضايل شب قدر از خلال شرح سوره قدر
1- نزول قرآن كريم كه آن بعنوان معجزه جاويد بر رسول اكرم صلى الله عليه وسلم براى هدايت جهانيان مى باشد، وحجتى است بر معاندين. 
2- همانا شبى است كه در آن بركت ورحمت زياد مى باشد. 
3- شبى است كه در آن ارزاق وعمر وحوادث سال آينده مقدر ومشخص مى شود.
4- شبى است كه عبادت در آن بهتر از هزارماه مى باشد.
5- شبى است كه فرشتگان در آن نازل مى شوند، ونزول فرشتگان همراه با خير وبركت ورحمت وآزاد شدن بندگان از آتش مى باشد.
6- همانا شبى است كه در آن سلامتى از امراض وعقوبات مى باشد.
7- وقيام آن شب سبب كفاره وبخشش گناهان گذشته مى شود.
رسول اكرم مى فرمايد: "من قام ليلة القدر إيمانا وإحتسابا غفر له ما تقدم من ذنبه" متفق عليه .
«هر كس شب قدر را بپا دارد در حالى كه ايمان واميد اجر دارد گناهان گذشته او بخشيده مى شود» .
ليلة القدر در چه شبى است ؟ 
شب قدر از شبهاى ماه رمضان مى باشد، بدليل فرموده الله سبحانه وتعالى: {شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِي أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآَنُ} البقرة: ١٨٥ 
جمهور علماء مى فرمايند: كه شب قدر در دهه آخر ماه مبارک رمضان است، اما در چه شبى از دهه آخر مى باشد اختلاف كرده اند كه مشهورترين آنها عبارتند از: 

1- شب 21 و اين قول امام شافعى رحمه الله است.
2- شب 23 و اين قول بسيارى از صحابه و تابعين است .
3- شب 25 و27 و29 .
4- شب آخر رمضان است.
5- در دهه آخر است، اما در هر سال تغيير مى كند، يعنى اينكه احتمال دارد يک سال 21 وسال ديگر 25 وسال ديگر 23 باشد. واين قول ابى قلابه وغيره است، واين بعنوان صحيح ترين قول مى باشد.
ابن كثير رحمه الله تعالى: مى فرمايد از ابى قلابه روايت شده است كه فرمود شب قدر در دهه آخر است وهر سال تغيير مى كند، واين قول صريح بزرگانى چون امام مالک وثورى وامام احمد واسحاق ابن راهويه وابو ثور و مزني و ابن خزيمه و ديگران مى باشد، و همچنين از امام شافعى رحمه الله تعالى روايت شده است. و الله اعلم

چگونگی احياى شب قدر 
ام المومنین عائشة رضى الله تعالى عنها مى فرمايد: رسول اكرم صلى الله عليه وسلم هنگامى كه وارد دهه آخر مى شد شب زنده دارى مى كرد، و خانواده اش را بيدار مى كرد، و كمربند خود را محكم مى كرد. (كنايه از دورى جستن از زنان، و به طور كلى از لذتهاى دنيوى دورى مى جست و به عبادت مشغول مى شد).


اعتكاف در شب قدر
از بهترين وسيله براى بدست آوردن ثواب و اجر شب قدر اعتكاف كردن يعنى ماندن در مسجد بقصد عبادت مى باشد، رسول اكرم صلى الله عليه وسلم دهه آخر رمضان را اعتكاف مى نمودند، و به قراءت قرآن ودعا ونيايش مشغول مى شدند، و متأسفانه از امروزه سنت اعتكاف (ماندن در مسجد بقصد عبادت) ترك شده است، در حاليكه رسول اكرم صلى الله عليه وسلم واهل بيتش وصحابه كرام رضوان الله تعالى عليهم اجمعين بر اين عبادت مواظبت مى كردند. 
دعا در شب قدر
ابن كثير رحمه الله مى فرمايد: مستحب است كه زياد به دعا ونيايش برداخته شود ومستحب است كه اين دعا زياد خوانده شود اللهم انك عفو تحب العفو فاعف عني 
امام احمد رحمه الله از ام المؤمنين عائشة رضى الله عنها روايت كرده است كه فرمود: اي رسول خدا اگر شب قدر را درک كردم چه دعايى بكنم فرمود : بگو :" اللهم انك عفو تحب العفو فاعف عني "
"پروردگارا همانا تو بخشنده اى و بخشش و گذشت را دوست دارى پس مرا ببخشاى."