قال ابن الجوزي ( تلبيس إبليس: 447) ‏عن يحيى بن معاذ يقول: «اجتنب صحبة ثلاثة أصناف من الناس العلماء الغافلين والفقراء المداهنين والمتصوفة الجاهلين».
امام ابن جوزی در کتاب "تلبیس ابلیس" آورده: از يحيي بن معاذ نقل است كه فرمود: «از صحبت سه گروه بپرهيزيد: عالمان غافل، فقيران تملق گو و صوفیان جاهل».

ساختن مسجد بزرگ مدینه، اولین ستون حمایت از دولت اسلامی
 
اولین اقدام پیامبر اکرم  صلي الله عليه و سلم  در مدینه، ساختن مسجد بود تا شعائر اسلام که تاکنون با آن مبارزه می‌شد، آشکار گردد و تا اینکه در آن نماز بر پا شود، نمازی که انسان را با پروردگار جهانیان پیوند می‌دهد و دل را از آلودگیهای زمین و چرکهای زندگی دنیا پاک می‌گرداند.[1]
بخاری با سند خود روایت کرده است که پیامبر اکرم صلي الله عليه و سلم سوار بر شترش وارد مدینه شد. مردم همچنان با او می‌رفتند تا اینکه شتر نزد مسجد پیامبر اکرم  صلي الله عليه و سلم  در مدینه به زمین خوابید و در آن روز مردانی از مسلمانها در آن جا نماز می‌خواندند و آن محل خرمنگاهی برای خشک کردن خرما بود که متعلق به سهل و سهیل دو کودک یتیم که تحت سرپرستی اسعد بن زراره به سر می‌بردند، بود. وقتی شتر خوابید فرمود: اگر خدا بخواهد اینجا فرود خواهیم آمد. سپس پیامبر اکرم  صلي الله عليه و سلم  آن دو پسر بچه را فراخواند و در مورد قیمت خرمنگاه با آنها سخن گفت تا در آن مسجدی بسازد. آنها گفتند : ما در قبال این زمین از تو چیزی نمی‌خواهیم؛ بلکه آن را به تو می‌بخشیم، اما پیامبر اکرم  صلي الله عليه و سلم  نپذیرفت که زمین را از آنها به صورت هبه بگیرد تا اینکه زمین را از آنها خرید[2] و در روایت انس بن مالک آمده است که آن جا قبرهای مشرکان و ویرانه‌هایی و شماری درخت خرما بود، پیامبر اکرم  صلي الله عليه و سلم  دستور داد گورهای مشرکان شکافته شوند و ویرانه‌ها را تخریب کنند و درختان خرما را قطع نمایند و چوبهای آنها را در سمت قبله مسجد روی هم چیدند و پایه‌های آن را با سنگ بالا بردند. آنها در حالی که سنگ می‌آوردند، شعر می‌سرودند و پیامبر اکرم  صلي الله عليه و سلم  نیز به همراه آنها چنین می‌گفت: «اللهم لاخیر الا خیر الاخره فاغفر الانصار و المهاجره.»[3]
«خداوندا، خوبی‌ای جز خوبی آخرت نیست؛ پس انصار و مهاجران را بیامرز.»
پیامبر اکرم  صلي الله عليه و سلم  به همراه یارانش کار را شروع کرد و اولین کلنگ را در کندن پی آن که سه ذراع عمق داشت به زمین زد؛ سپس مسلمانها این پی را با سنگ ساختند و دیوارها را که از قامت یک مرد بالاتر نبود، با گل و خشت بالا بردند.[4]
در قسمت شمالی آن نیز سایبانی ساختند که ستونهای آن از تنه‌های درخت خرما بود و سقف آن با شاخه‌‌های درخت خرما پوشانده شده بود و آن قطعه را صفه نامیدند، اما بخشهای دیگر مسجد بدون پوشش باقی ماند.[5]
این مسجد دارای سه در ورودی و خروجی بود: دری در آخر از سمت جنوب و دری در سمت شرق که پیامبر اکرم  صلي الله عليه و سلم  از آن وارد می‌شد و برابر درخانه عایشه قرار داشت و یک در از جهت غرب داشت که به آن «باب الرحمه» یا «باب عاتکه» گفته می‌شد.[6]
 

الگوی هدایت (تحلیل وقایع زندگی پیامبر اکرم)، جلد اول، مؤلف : علی محمّد صلّابی، مترجم: هیئت علمی انتشارات حرمین.



[1]- فقه السیره، غزالی، ص 191 – فقه السیره، بوطی، ص 151.
[2]- البخاری، کتاب بدء الخلق، باب هجره النبی و اصحابه، ج 5، ص 78.
[3]- مسلم، کتاب المساجد و مواضع الصلاه، باب مسجد النبی، شماره 1524.
[4]- البدایه و النهایه، ج 3، ص 33 – التاریخ الاسلامی و العسکری، علی معطی، ص 156.
[5]- البدایه و النهایه، ج 3، ص 303 – محمد رسول الله، محمدرضا، ص 143.
[6]- التاریخ السیاسی و العسکری لدوله المدینه، علی معفی، ص 157.