قال ابن الجوزي ( تلبيس إبليس: 447) ‏عن يحيى بن معاذ يقول: «اجتنب صحبة ثلاثة أصناف من الناس العلماء الغافلين والفقراء المداهنين والمتصوفة الجاهلين».
امام ابن جوزی در کتاب "تلبیس ابلیس" آورده: از يحيي بن معاذ نقل است كه فرمود: «از صحبت سه گروه بپرهيزيد: عالمان غافل، فقيران تملق گو و صوفیان جاهل».

فضيلت جهاد و صرف زکات و صدقات در راه آن

بدون شک جهاد با دشمنان الله فرض کفايه است و به گفته ي پيامبر اکرم صَلَّى اللَّه عَلَيْهِ وَآله وَسَلَّمَ :« ذُرْوَةُ سَنَامِ الْإِسْلَامِ»:« جهاد، قله ي رفيع اسلام است»،ترمذي(2616) و امت اسلامي جز با جهاد و مبارزه با دشمنان اسلام هرگز به عزت و سرافرازي دست پيدا نخواهند کرد. مسلمانان تا آن لحظه بايد مبارزه کنند که دين اسلام بر همه ي اديان چيره شده و دشمنان اسلام تار و مار گردند. بي گمان دشمنان مدت زيادي است که بر مسلمانان مسلط هستند، چون مسلمين به گروهها و دسته هاي زيادي تقسيم شده اند و به خواب غفلت فرو رفته اند و مصالح خويش را فراموش کرده اند. بدين ترتيب، دشمنان ممالک و افکار آنها را به استعمار در آورده، اخلاق و عقائد آنها را تبديل نمودند. آنگاه بين آنان عداوت و دشمني ايجاد كردند تا اين که مسلمانان دسته دسته شده و يگانگي را از دست دادند و نيرويشان به تحليل رفت.

آري! دشمنان اسلام اعم از يهوديان، نصراني ها و کمونيست ها همه ي اين حيله ها را به کار بردند تا مسلمانان ملتي قوي نداشته باشند؛ پس اينک بر حکومت ها و ملت هاي امت اسلامي واجب است که نسبت به اهميت اين موضوع آگاه باشند و با تمام وجود با دشمنان الله تعالي مبارزه نموده و براي نابودي و از بين بردن قدرت آنها قيام نمايند و مطمئن باشند که اگر دين الله را ياري کنند، در مقابل آن الله نيز آنها را ياري خواهد کرد، زيرا الله تعالي در کتاب خود فرموده است:« يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنْ تَنْصُرُوا اللَّهَ يَنْصُرْكُمْ وَيُثَبِّتْ أَقْدَامَكُمْ (7) » [محمد:7 ]

«اي مؤمنان! اگر دين الله را ياري کنيد، او نيز شما را ياري نموده و گامهايتان را استوار خواهد کرد»

در جاي ديگر فرموده است:« وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِي الأرْضِ كَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَلَيُمَكِّنَنَّ لَهُمْ دِينَهُمُ الَّذِي ارْتَضَى لَهُمْ وَلَيُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْنًا يَعْبُدُونَنِي لا يُشْرِكُونَ بِي شَيْئًا » [نور:55]

«الله تعالي به کساني از شما که ايمان آورده و اعمال شايسته انجام داده اند، وعده مي دهد که آنان را قطعاً جايگزين(پيشينيان، و وارث حکومت آنان) در زمين خواهد کرد، همان گونه که پيشينيان را جايگزين(ظالمان و ياغيان) قبل از خود کرده است. همچنين آئين اسلام را که براي آنان مي پسندد، حتماً (در سرزمين) پابرجا و برقرار خواهد کرد و نيز خوف و هراس آنان را به امنيت و آرامش مبدل خواهد ساخت، آن چنان که (بدون دغدغه) مرا مي پرستند و چيزي را انبازم نمي گردانند.»

همچنين الله تعالي در سوره ي حج فرموده است:« وَلَيَنْصُرَنَّ اللَّهُ مَنْ يَنْصُرُهُ إِنَّ اللَّهَ لَقَوِيٌّ عَزِيزٌ (40)الَّذِينَ إِنْ مَكَّنَّاهُمْ فِي الأرْضِ أَقَامُوا الصَّلاةَ وَآتَوُا الزَّكَاةَ وَأَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَنَهَوْا عَنِ الْمُنْكَرِ وَلِلَّهِ عَاقِبَةُ الأمُورِ (41)» [حج:40-41 ]

« قطعاً الله تعالي ياري مي دهد کساني را که (با دفاع از دين او) او را ياري دهند. الله نيرومند و چيره است.(آن مؤمناني که الله به آنها وعده ياري و پيروزي داده است) کساني هستند که هرگاه در زمين به آنها قدرت بخشيم، نماز را برپا مي دارند و زکات را مي پردازند و امر به معروف و نهي از منکر مي نمايند، و سرانجامِ همه کارها به الله بر مي گردد.»

بر دولت ها و ملت هاي اسلامي واجب است که در عقيده، گفتار و عمل به طور حقيقي به دين الله برگردند و طبق شريعت او حکم نمايند و آن را در سرزمين برپا دارند، باشد که سخن(کلمه) او بلند گردد. بدون شکّ، امروزه مسلمانان در وضعيتي به سر مي برند که بايد بر آن مرثيه خواند؛ چون آنها متفرق و دسته دسته شده اند. به گونه اي که هر گروهي انتظار آسيب ديدن گروه ديگري را مي کشد. اين بدان خاطر است که آنها با الله صادقانه نيستند و نمي خواهند دين او را ياري رسانند. چنانچه معامله ي آنان با الله صادقانه مي بود قطعاً نتيجه ي خوبي مي گرفتند و الله تعالي اتحاد کلمه نصيب شان مي فرمود، همان گونه که اين مهم در ابتداي اين امت حاصل شد.

بدون شک جهادي که در افغانستان پيش آمد، تأثير بسزايي در بين مردم ستمديده ي فلسطين و اريتره به وجود آورد و ان شاء الله در ديگر کشورهاي ستمديده نيز چنين تأثيري به وجود خواهد آورد و به زودي، نصرت و پيروزي از آنِ مسلمين خواهد شد، به شرط آنکه به گونه اي جهاد کنند که مطابق رضاي الله باشد.

صرف زکات در راه جهاد، امري مسلّم و منصوص است. « إِنَّمَا الصَّدَقَاتُ لِلْفُقَرَاءِ وَالْمَسَاكِينِ وَالْعَامِلِينَ عَلَيْهَا وَالْمُؤَلَّفَةِ قُلُوبُهُمْ وَفِي الرِّقَابِ وَالْغَارِمِينَ وَفِي سَبِيلِ اللَّهِ وَاِبْنِ السَّبِيلِ فَرِيضَةً مِنَ اللَّهِ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ (60) » [توبه:60]

« زکات مخصوص مستمندان، بيچارگان، گردآورندگان آن، کساني که جلب محبتشان (براي پذيرش و تقويت اسلام چشم داشته) مي شود. آزادي بندگان، پرداخت بدهي بدهکاران، صرف آن در راه تقويت آئين الله و واماندگان در راه (مسافران در مانده و دور افتاده از مال و خانه) مي باشد. اين يک فريضه ي مهم الهي است و الله دانا و حکيم است»

پس صرف زکات در راه جهاد و مبارزه با کفار يکي از مصارف زکات است، ولي اين بدان معني نيست که شما مال زکات خود را تنها به اين صنف بدهيد و از ساير اصناف و گروهها بي تفاوت باشيد. همان طور که نبايد مجاهدين را به هنگام پرداخت مال زکات فراموش کرد؛ بلکه زکات بايستي بين تمام اصناف مستحق تقسيم شود، چون فقرا و بيچارگان نيز اجتياج به برطرف ساختن فقر خود دارند و انسان عاقل مي تواند بين اين و آن(مجاهدين و ساير اصناف) جمع کند و عقلش را در پرتوي کتاب و سنت داور قرار دهد.

ناگفته نماند که انسان خارج از موضوع زکات واجب، به مسئله احسان و نيکي کردن در راه الله اهميت دهد؛ زيرا کسي که مجاهدي را تجهيز نمايد مثل اين است که خودش جهاد کرده و کسي که جانشين يک مجاهد در خانواده ي او شود، مانند اين است که همچون او به جهاد رفته است. ياري رساندن يکديگر بر کارهاي نيک امري واجب است که الله تعالي نيز به آن دستور داده است:« وَتَعَاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَالتَّقْوَى »

«بر نيکي و پرهيزگاري همديگر را ياوري کنيد» [مائده:2]

پس شايسته نيست که مردم تنها زکات واجب را به مجاهدين بدهند و از تبرعات و احسانات نسبت به آنان غافل شوند، چون مردم بر بخل ورزي عادت کرده اند و چنانچه تنها راه کمک به مجاهدين پرداخت زکات واجب به آنان باشد در اين صورت هرگاه زکاتي در کار نباشد، در عملکرد مجاهدين سستي و فتور پيش خواهد آمد. بنابراين شايسته است که همه ي مردم با مال زکات و هم با احسانات و صدقات در اين راه کمک کنند و مجاهدين را آماده کنند، تا بدينوسيله دروازه هاي خير و نيکي در جلوي ثروتمندان همواره باز باشد و به اين طريق حماسه جهاد در راه الله برقرار باشد.


شيخ ابن عثيمين، مجموع فتاوي و رسائل(18/403)

IslamPP.Com