قال ابن الجوزي ( تلبيس إبليس: 447) ‏عن يحيى بن معاذ يقول: «اجتنب صحبة ثلاثة أصناف من الناس العلماء الغافلين والفقراء المداهنين والمتصوفة الجاهلين».
امام ابن جوزی در کتاب "تلبیس ابلیس" آورده: از يحيي بن معاذ نقل است كه فرمود: «از صحبت سه گروه بپرهيزيد: عالمان غافل، فقيران تملق گو و صوفیان جاهل».

مسواك زدن از سنت مؤكده است براى مردان و زنان و يكى از خصلتهاى فطرت است كه در حديث صحيح ذكر شده است، و پاك كننده دهان و راضى كننده پروردگار رحمن است، پيامبر صلى الله عليه و سلم فرمودند: " السواك مطهرة للفم مرضاة للرب" (روايت بخارى)، يعنى: "مسواك زدن دهان را پاك ميكند و پروردگار را خشنود ميكند".
و در موراد پايين استفاده از مسواك بيشتر تاكيد شده است:
1- قبل از وضوء
2- قبل از نماز
3- پس از برخواستن از خواب
4- هنگام ورود به منزل
5- هنگام تغيير كردن بوى دهان
6- قبل از قرائت قرآن
و در تعريف مسواك علماء شافعى و حنبلى گفته اند: عبارت است از چوب و يا شبيه آن، براى استفاده دندانها و پاك كردن بوى بد دهان.
بنابراين مقصود اساسى اين است كه دهان پاك شود چه با چوب مسواك كه از ريشه و يا ساقه درخت معروف به "أراك" گرفته ميشود، و چه بوسيله چيز ديگر.
ولى بهترين روش راه پيامبر صلى الله عليه و سلم است كه از خود چوب اراك استفاده ميكرده است، زيرا اولا به سنت نزديكتر است، و ثانيا منافع پزشكى چوب مسواك بيشتر از خمير دندان و مسوال پلاستيكى است.
بحثهاى پزشكى در مورد چوب مسواك نشان داده است كه اين چوب محتوى مواد مفيد زير ميباشند:
1- داراى ماده "اسيد تينيك" است، كه ضد عفونت است، و پاك كنده دهان و لثه است، و از لخته خون جلوگيرى ميكند.
2- داراى ماده اى شبيه خردل است بنام "گلايكوسايد" كه ضد ميكروب است، و اين ماده اى است كه بوى تند دارد و هنگام استفاده از مسواك تازه سبب كمى سوزش در زبان ولبها ميشود.
3- داراى اليافى است كه شامل "بيكربونات سديم" است، و از اين ماده امروزه در صناعت خمير دندان بكار گرفته ميشود.
4- داراى مواد ضد پوشيدگى دندان است.
5- داراى الياف سلولز و آغشته به املاح معدنى مانند كلريد سديم و كلريد پتاسيوم هست كه براى بدن مفيد هستند.
و در مورد مقايسه چوب مسواك طبيعى با خمير دندان و مسواك پلاستيكى، دكتر "كينيث كيوديل" در انجمن پنجاه و دوم "گردهمايى دولتى پژوهشهاى دندان" در اتلانتاى آمريكا گفت:
1- اليافهاى چوب مسواك نرم و كلفت و ملايم هست، در حاليكه اليافهاى مسواك پلاستيكى بافتهاى دندان و لثه را آسيب ميرساند، و بيشتر براى مقاصد تجارى بكار گرفته ميشوند.
2- چوب مسواك داراى مواد شيميايى مفيد (همانطور كه بالا ذكر شد) هست، در حاليكه مسوال پلاستيكى بدون استفاده از خمير دندان داراى هيچ مواد شميميايى مفيدى نيست.
3- اليافهاى چوب مسواك، طبيعى و نرم هستند كه ضررى به بافتهاى لثه نميرساند، بلكه در عوض با تدليك و كشيدن آن به دندانها و لثه سبب گردش خون و تقويت دندانها و لثه ميشود و لذا در برابر عفونت بيشتر مقاومت ميشود.
4- بعلت وجود مواد ضد عفونى در اليافهاى چوب مسواك، اين اليافها فاسد نميشوند، ولى اليافهاى پلاستيكى شامل اين مواد ضد عفونى كننده نيستند.
5- نميشود در مسواك چوبى غل و غش كرد، زيرا طبيعى هستند، ولى در مسواكهاى پلاستيكى و خمير دندانها بعلت منافع بيشتر ميشود غل و غش كرد.
بنابراين از آنچه كه ذكر شد، هر چند خمير دندان نيز پاك كننده است، ولى جاى مسواك چوبى كه پيامبر صلى الله عليه و سلم از آن استفاده ميكرده است را نميگيرد، پس بهتر است براى اجر و پاداش بيشتر از همان مسواك چوبى استفاده كرد.

وصلی الله وسلم علی محمد و علی آله و اتباعه الی یوم الدین
سایت جامع فتاوای اهل سنت و جماعت
IslamPP.Com