قال ابن الجوزي ( تلبيس إبليس: 447) ‏عن يحيى بن معاذ يقول: «اجتنب صحبة ثلاثة أصناف من الناس العلماء الغافلين والفقراء المداهنين والمتصوفة الجاهلين».
امام ابن جوزی در کتاب "تلبیس ابلیس" آورده: از يحيي بن معاذ نقل است كه فرمود: «از صحبت سه گروه بپرهيزيد: عالمان غافل، فقيران تملق گو و صوفیان جاهل».

محمد بن مسلم
یکی از راویانی است که شیعه در شناخت دین خود به وی اعتماد کرده ‎اند، اما با این وجود روایاتی در مورد او وارد شده که با هم متعارض هستند.
1- روایاتی که در مدح وی وارد شده است
خوئی به کشی منسوب کرده که از عبدالله بن أبی یعفور روایت کرده است که گفت: هر لحظه من امکان ملاقات با شما را ندارم و آمدن شما ممکن نیست و فردی از اصحاب ما می‎آید و از من سوالی می‎کند، اما من هرگاه که از من سوال شود جوابی ندارم. ابوعبدالله گفت: نزد محمد بن مسلم ثقفی برو، زیرا او از پدرم حدیث شنیده و نزد وی فردی وجیه بوده است[1].
وی روایات دیگری را هم با این مضمون ذکر کرده است.
2- روایاتی که در مذمت او وارد شده است
کشی از مفضل بن عمر روایت کرده که گفت: شنیدم که ابوعبدالله می‎گوید: خداوند محمد بن مسلم را لعنت کند، زیرا او می گوید: خداوند از وجود شیء اطلاعی ندارد تا اینکه آن شیء ایجاد شود[2].
همچنین کشی از أبوصباح روایت کرده که گفت: شنیدم که ابوعبدالله می‎گوید: کسانی که در دین خود شک می‎کنند به هلاکت افتادند و از جمله این افراد، محمد بن مسلم است[3].
همچنین جعفر بن محمد در مورد زراره و محمد بن مسلم می‎گوید: آنان در ولایت من جایی ندارند[4].
3- تعداد روایات وی در کتب شیعه
خوئی می‎گوید: عنوان محمد بن مسلم در سند بسیاری از روایات وجود دارد که تعداد آنها به 2276مورد می رسد[5].
حريز از محمد بن مسلم روایت کرده است که گفت: هرگاه در مورد چیزی برای من سوال پیش آمده از ابوجعفر سؤال کرده‎ام به طوری که در مورد سی هزار حدیث از وی سوال کرده‎ام. همچنین در مورد شانزده هزار حدیث از ابوعبدالله سوال کرده‎ام[6].
محمد بن مسلم می‎گوید: از ابوجعفر سی هزار حدیث شنیده‎ام و سپس با فرزندش جعفرملاقات کرده‎ام و از او شانزده هزار حدیث شنیده‎ام، یا اینکه گفت: در مورد شانزده هزار حدیث از او سوال کرده‎ام، یا اینکه گفت: شانزده هزار مسأله از او شنیده‎ام یا در مورد شانزده هزار مسأله از او سوال کرده‎ام[7].


[1] معجم رجال الحديث 18/263، وانظر: الاختصاص للمفيد ص:201، الوسائل 27/144، البحار 2/249 46/328، جامع أحاديث الشيعة 1/225، الفوائد المدنية ص:305، = =اختيار معرفة الرجال 1/383، خلاصة الأقوال للحلي ص:251، التحرير الطاوسي ص:495، جامع الرواة 2/193-194، مستدركات علم رجال الحديث ص:325، قاموس الرجال 9/574، الرسائل للخميني 2/142.
[2] اختيار معرفة الرجال 1/394، وانظر: جامع الرواة 2/194،  معجم رجال الحديث= =18/268، قاموس الرجال 9/578.
[3]- اختيار معرفة الرجال 1/394 2/508، و نك: جامع الرواة 2/194، معجم رجال الحديث 4/197، أعيان الشيعة 3/559.
[4]- اختيار معرفة الرجال 1/393، وانظر: جامع الرواة 2/194، قاموس الرجال 9/578.
[5]- معجم رجال الحديث 18/246.
[6]- معجم رجال الحديث 18/263، و نك: وسائل الشيعة 30/486، البحار 46/292، الأنوار البهية ص:134، مستدرك سفينة البحار ص:399، اختيار معرفة الرجال 1/386، قاموس الرجال 9/575، الكنى والألقاب 2/447، الاختصاص ص:201.
[7]- معجم رجال الحديث 18/266، و نك: اختيار معرفة الرجال 1/391، قاموس الرجال 9/577، الرسائل الرجالية ص:395.

از کتاب:
منابع شیعه در میزان نقد علمی،  نویسنده: پروفسور احمد بن سعد حمدان الغامدی (استاد دانشگاه ام القری ـ دانشكده عقیده)
 
مصدر:
دائرة المعارف شبکه اسلامی
IslamWebPedia.Com