قال ابن الجوزي ( تلبيس إبليس: 447) ‏عن يحيى بن معاذ يقول: «اجتنب صحبة ثلاثة أصناف من الناس العلماء الغافلين والفقراء المداهنين والمتصوفة الجاهلين».
امام ابن جوزی در کتاب "تلبیس ابلیس" آورده: از يحيي بن معاذ نقل است كه فرمود: «از صحبت سه گروه بپرهيزيد: عالمان غافل، فقيران تملق گو و صوفیان جاهل».

در باره مسيح دجال چه مي دانيد؟

دجال يكي از علامت هاي بزرگ است كه خداوند آن را براي نزديك شدن قيامت و اجل آن اراده كرده است و آن از بزرگترين آزمايشي مي باشد كه خداوند بندگانش را با آن امتحان مي كند تا آنجا كه پيامبر، فتنه او را به فتنه قبر تشبيه مي نمايد. رسول الله- صلي الله عليه و سلم- مي فرمايد:** .. أَنَّكُمْ تُفْتَنُونَ فِي قُبُورِكُمْ مِثْلَ أَوْ قَرِيبَ مِنْ فِتْنَةِ الْمَسِيحِ الدَّجَّالِ**[1] (…همانا شما در قبرهايتان به فتنه اي مانند يا نزديك به مسيح دجال دچار مي شويد.) آنچه كه بر بزرگي اين فتنه دلالت مي نمايد اين است كه تمام پيامبران گروهها و دسته هاي خويش را از آن برحذر داشته اند و پيامبر- صلي الله عليه و سلم- نيز دوري از آن را ابلاغ نموده است تا آنجا كه بيشتر اصحاب گمان مي كردند كه دجال از ايشان نزديك است همانگونه كه در صحيح بخاري ثبت شده است.
فتنه او كه ادعاي ربوبيت است پوشيده نمي ماند پس گمان مي شود كه او پروردگار است. خداوند بر دستهاي او كارهاي خارق العاده را جاري مي سازد كه آن را بر درستي ادعايش دليل قرار مي دهد. از جمله كارهاي خارق العاه اي كه پيامبر از آن خبر داده اين است كه همراه او بهشت و آتش است- بهشت او در حقيقت آتش و آتشش در حقيقت بهشت است- با او رودهايي از عسل و آب و كوهي از نان به همراه دارد. به آسمان مي گويد ببار مي بارد؛ به زمين مي گويد برويان، مي روياند؛ به زمين دستور مي دهد كه گنجهاي خويش را برايش نمايان سازد پس مانند زنبور عسل خارج مي شوند؛ نزد قومي مي آيد به او ايمان مي آورند پس بر ايشان باران نازل مي كند؛ زمينشان را سرسبز مي نمايد و چهارپايانشان چاق مي گردند؛ پيش قومي ديگر مي رود دعوتش را رد مي نمايند و تصديقش نمي كنند دچار قحطي و گرسنگي مي شوند و تمام آنچه روي مي دهد به اذن و مشيت پروردگار براي امتحان و آزمايش مي باشد.
با ظهور دجال فتنه و بلا و نارحتي زياد مي شود و تشريع كننده كريم اسباب دفع فتنه را بيان كرده است. فتنه، كساني را در بر مي گيرد كه از آن اسباب شناخت ندارند يا در عمل به اسباب شرعي كه شريعت براي دفع آن بيان كرده است كوتاهي نموده اند. كه آن اسباب به شرح زير مي باشند:
1. شناخت حالت و صفات او: پيامبر- صلي الله عليه و سلم- بر شناخت مؤمنان نسبت به صفات دجال حريص بودند تا اگر بر آنان ظاهر شد بر او آگاهي يابند. پيامبر- صلي الله عليه و سلم- خبر داده كه بين دو چشمش كلمه كافر مكتوب شده است كه هر خواننده يا امي مي تواند آن را بخواند. چشم راست او كور است؛ جواني سفيد رنگ مايل به سرخ مي باشد و موهاي سرش جعد مانند است. قامتي كوتاه و بدني نيرومند دارد.
2. شناخت قرائت قرآن، دعاها و چيزهاي ديگر كه شر و فتنه او را دفع مي كند: از دعاهاي پيامبر- صلي الله عليه و سلم- در نمازش اين دعا مي باشد:**اللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنْ عَذَابِ الْقَبْرِ وَمِنْ فِتْنَةِ الْمَسِيحِ الدَّجَّالِ...**[2] (پروردگارا از عذاب قبر، فتنه مسيح دجال و … به تو پناه مي برم.) پيامبر- صلي الله عليه و سلم- بر مواظبت اين دعا بعد از تشهد در نماز امر نموده اند كما اينكه از ابوهريره -رضي الله عنه- ثابت است كه رسول الله- صلي الله عليه و سلم- فرمودند:** إِذَا تَشَهَّدَ أَحَدُكُمْ فَلْيَسْتَعِذْ بِاللَّهِ مِنْ أَرْبَعٍ يَقُولُ اللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنْ عَذَابِ جَهَنَّمَ وَمِنْ عَذَابِ الْقَبْرِ وَمِنْ فِتْنَةِ الْمَحْيَا وَالْمَمَاتِ وَمِنْ شَرِّ فِتْنَةِ الْمَسِيحِ الدَّجَّالِ**[3] (هنگامي كه يكي از شما در تشهد قرار گرفت از چهار چيز به خداوند پناه ببرد و بگويد: خداوندا از عذاب جهنم، عذاب قبر، فتنه زندگي و مرگ و از شر فتنه مسيح دجال به تو پناه مي برم.) و پيامبر- صلي الله عليه و سلم- بيان نمود كه آنچه باعث مي شود مسلمان به وسيله آن از شر فتنه دجال محفوظ بماند ده آيه اول سوره كهف مي باشد. از ابودرداء -رضي الله عنه- روايت است كه پيامبر- صلي الله عليه و سلم- فرمودند:**مَنْ حَفِظَ عَشْرَ آيَاتٍ مِنْ أَوَّلِ سُورَةِ الْكَهْف عُصِمَ مِنْ الدَّجَّالِ**[4] (هركس ده آيه اول سوره كهف را حفظ نمايد از دجال محفوظ مي شود.) و از اسباب دفع فتنه دجال فرار و دوري كردن از اوست. رسول الله- صلي الله عليه و سلم- مي فرمايد:**مَنْ سَمِعَ بِالدَّجَّالِ فَلْيَنْأَ عَنْهُ فَوَاللَّهِ إِنَّ الرَّجُلَ لَيَأْتِيهِ وَهُوَ يَحْسِبُ أَنَّهُ مُؤْمِنٌ فَيَتَّبِعُهُ مِمَّا يَبْعَثُ بِهِ مِنْ الشُّبُهَاتِ**[5] (هركس از ظهور و خروج دجال اطلاع يافت از آن دوري گزيند. قسم به خدا همانا مردي بر او وارد مي شود و او به آنچه از شبهات همراه او است ايمان مي آورد.)
اين بعضي از اسباب و وسايلي بود كه تشريع كننده بزرگوار براي كسي كه در فتنه قرار مي گيرد را بيان داشته تا به وسيله آن شبه را دفع نمايد. كسي كه منزلت و شأن او را بداند و از كارش اطلاع يابد چه بسا ظهورش باعث افزايش ايمان كساني كه از او شناخت دارند گردد. براي اين است كه رسول الله- صلي الله عليه و سلم- خبر داده كه بزرگترين تبعيت كنندگان دجال كافران و جاهلان مسلمان مي باشند.
اين فتنه دجال و راههاي دفع آن بود. اما در باره اينكه چه مدت زماني در زمين مي ماند رسول الله- صلي الله عليه و سلم- فرموده اند كه چهل روز مي ماند، يك روز مانند يك سال، يك روز مانند يك ماه، يك روز مانند يك هفته و ساير روزها مانند روزهاي ما مي باشند. همانگونه كه مسلم نيز روايت نموده است.
اما در آخر دجال- كه بزرگترين دليل بر كذب و دروغش مي باشد- به دست عيسي - عليه السلام- كشته مي شود. پيامبر- صلي الله عليه و سلم- خبر داده كه عيسي به دنبال نازل شدن از آسمان دجال را جستجو مي كند و در باب لد شهري نزديك بيت المقدس او را مي يابد و مي كشد كما اينكه در صحيح مسلم ثابت است.
اين همان دجال- لعنه الله – است كه خداوند او را آزمايشي براي بندگانش قرار داده است. به صدق و درستي خبر ايمان داريم و با اطلاع از آن يقينمان افزايش مي يابد. و اين فتنه اي است كه كسي از آن نجات نمي يابد مگر كساني كه به كتاب خدا و سنت پيامبر- صلي الله عليه و سلم- چنگ زده باشند.


طلوع نمودن خورشيد از مغرب


طلوع نمودن خورشيد از مغرب از چيزهاي عظيم و شگفت آوري است كه تمام زمين را در بر مي گيرد و اهل آن را سراسيمه و سرگردان مي نمايد.
به تحقيق خداوند عزوجل آن را نشانه اي براي نزديك شدن قيامت و اجل آن قرار داده است. و اين نشانه قابل تمييز از نشانه هاي ديگر قيامت كبري است زيرا آن در آسمان دنيا حادث مي گردد و تمام مردم آن را مي بينند و بعد از واقع شدن آن، در توبه بسته مي شود. اين سه نشانه آن را از ساير علامتها مشخص و تمييز مي گرداند. و اين فوق آنچه است كه حادث گرديده است زيرا كه عقلاء و خردمندان را به شگفتي مي اندازد.
دليل اينكه آن يكي از علامت هاي قيامت كبري است و با ظهور آن ديگر توبه قبول نمي گردد اين سخن الله تعالي مي باشد كه مي فرمايد:*يَوْمَ يَأْتِي بَعْضُ آَيَاتِ رَبِّكَ لَا يَنْفَعُ نَفْسًا إِيمَانُهَا لَمْ تَكُنْ آَمَنَتْ مِنْ قَبْلُ أَوْ كَسَبَتْ فِي إِيمَانِهَا خَيْرًا*[6] «روزي كه بعضي از آيات پروردگارت بيايند كسي كه قبلاً ايمان نياورده يا در ايمان خويش عمل خيري را كسب نكرده ايمان آوردنش براي او هيچ نفعي ندارد.» و بخاري و مسلم از پيامبر روايت مي كنند كه فرمود:**لَا تَقُومُ السَّاعَةُ حَتَّى تَطْلُعَ الشَّمْسُ مِنْ مَغْرِبِهَا فَإِذَا طَلَعَتْ فَرَآهَا النَّاسُ آمَنُوا أَجْمَعُونَ فَذَلِكَ حِينَ لَا يَنْفَعُ نَفْسًا إِيمَانُهَا لَمْ تَكُنْ آمَنَتْ مِنْ قَبْلُ أَوْ كَسَبَتْ فِي إِيمَانِهَا خَيْرًا** (قيامت برپا نمي گردد تا اينكه خورشيد از مغرب طلوع مي كند پس هنگامي كه مردم آن را ديدند همگي ايمان مي آورند در آن هنگام كسي كه قبلاً ايمان نياورده يا در ايمان خويش عمل نيكويي را كسب ننموده ايمانش براي او سودمند نمي باشد.) و در صحيح مسلم از پيامبر- صلي الله عليه و سلم- روايت شده كه فرمود:**إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَجَلَّ يَبْسُطُ يَدَهُ بِاللَّيْلِ لِيَتُوبَ مُسِيءُ النَّهَارِ وَيَبْسُطُ يَدَهُ بِالنَّهَارِ لِيَتُوبَ مُسِيءُ اللَّيْلِ حَتَّى تَطْلُعَ الشَّمْسُ مِنْ مَغْرِبِهَا** (همانا الله عزوجل دست خويش را در شب مي گستراند تا توبه كسي كه در روز گناه نموده را قبول نمايد و دست خويش را در روز مي گستراند تا توبه كسي كه در شب گناه نموده را قبول كند تا اينكه خورشيد از غرب طلوع مي كند.)
اين يكي از بزرگترين نشانه هاي قيامت كبري است كه خداوند آن را مقدمه اي براي روز قيامت قرار داده و حضور آن يادآور اين است كه بين قبول توبه و رد آن ديگر جدايي افتاده است.


يأجوج و مأجوج


خروج يأجوج و مأجوج يكي از نشانه هايي مي باشد كه بر نزديك شدن قيامت و سرانجام آن دلالت مي نمايد. آنها مخلوقي از مخلوقات خداوند و از فرزندان آدم - عليه السلام- مي باشند كه داراي توانايي و قدرت ممتازي هستند كه حديث آنها را بدين گونه وصف مي نمايد:**لَا يَدَانِ لِأَحَدٍ بِقِتَالِهِمْ**[7] (هيچ احدي توانايي جنگيدن با آنها را ندارد.)
يأجوج و مأجوج از همان ابتداي دنيا اهل شر و فساد بودند و هر چه در اطراف آنها بود از ظلمشان در امان نبود. هيچ سرسبزي نبود مگر اينكه آنها آن را مي خوردند و هيچ خشكي نبود مگر اينكه به آنجا رفته بودند تا اينكه پادشاه صالح، ذوالقرنين،-رضي الله عنه- آمد و اهل آن بلاد آنچه از شر ايشان بر سرشان آمده بود، پيش او شكايت كردند و از او خواستند كه بين ايشان و يأجوج و مأجوج سدي بنا كند تا بينشان حائل شود. پس او آن كار را كرد و سد بزرگي را بين دو كوه بزرگ از آهن و مس مذاب درست نمود كه تا زمان صبح بسيار محكم گرديد و بدين وسيله خداوند شر يأجوج و مأجوج را از بندگانش دفع نمود. هنگامي كه صبح نمودند ديدند كه با سد ذوالقرنين محاصره شده اند. از آن روز كه آن سد را بر ايشان بنا نهاد آنها هر روز آن را مي كَنَند تا به آخر نزديك شود. اميرشان مي گويد: برگرديد فردا آن را خواهيم كَند. پس بيشتر از آنچه بود را به آن برمي گرداند تا مدتي را كه خداوند نوشته كه آنها بايد در محاصره سد بمانند به پايان برسد. خداوند هنگامي آنها را به سوي مردم خارج مي گرداند كه شعاع خورشيد نزديك شود. در آن هنگام اميرشان مي گويد: فردا ان شاء الله تعالي آن را خواهيم كَند. پس به سوي آن برمي گردند و او مانند شكل و هيئتش مي باشد هنگامي كه آن را ترك مي كنند. به فضل اين سخن كه گفتند ان شاء الله و امر را به مشيت خداوند سبحان برگرداندند از آن خارج مي شوند پس آن را مي كَنند و در سپاه عظيمي بر مردم خارج مي شوند. هيچ كس توانايي جنگيدن و رويارويي با آنها را ندارد آن مانند سپاه ملخ هايي است كه هرگاه بر خلق حمله كنند آنها را مي كشند، مزارع را ويران مي كنند و اگر به آب برسند تمام آن را مي نوشند.
بر سرزمين سبز پر از زندگي و نباتات وارد مي شوند هنگامي كه آن را ترك مي كنند خشكي تمام آن را فرا گرفته است و مرگ شايع مي شود و ترس قلبهاي كساني كه زنده هستند و در آن قرار دارند را فرا مي گيرد. شكي وجود ندارد كه آن روز سختي است كه اسير آن خلق مي شوند و به سوي پروردگارشان شكايت مي كنند. از خداوند سلامتي و عافيت را مسئلت مي نماييم.
و دليل بر اينكه خروج يأجوج و مأجوج از علامت هاي قيامت است، بسيار است كه از آن جمله اين سخن الله تعالي است كه مي فرمايد:*حَتَّى إِذَا فُتِحَتْ يَأْجُوجُ وَمَأْجُوجُ وَهُمْ مِنْ كُلِّ حَدَبٍ يَنْسِلُونَ*[8] «تا وقتي كه راه يأجوج و مأجوج گشوده شود و ايشان از هر پشته اي بتازند.» و خبر ايشان در حديث حذيفه بن اسيد در صحيح مسلم در باره تعداد شرطهاي قيامت كبري آمده است.
سنت نبوي به تفصيل اين خروج را براي ما ذكر نموده است. در احاديث صحيح آمده:**أن الله يأذن ليأجوج ومأجوج بالخروج فيخرجون مسرعين ، فيشربون الماء ، ويهلكون الزرع ، وَيَفِرُّ النَّاسُ مِنْهُمْ ، ويوحي الله إلى عبده ونبيه عيسى عليه السلام إِنِّي قَدْ أَخْرَجْتُ عِبَادًا لِي لَا يَدَانِ لِأَحَدٍ بِقِتَالِهِمْ فَحَرِّزْ عِبَادِي إِلَى الطُّورِ - اسم جبل - ، فينحازون إليه ، فيأتي أوائل يأجوج ومأجوج عَلَى بُحَيْرَةِ طَبَرِيَّةَ فَيَشْرَبُونَ مَا فِيهَا وَيَمُرُّ آخِرُهُمْ فَيَقُولُونَ لَقَدْ كَانَ بِهَذِهِ مَرَّةً مَاءٌ، ثم يَرْمُونَ بِسِهَامِهِمْ فِي السَّمَاءِ فَتَرْجِعُ مُخَضَّبَةً بِالدِّمَاءِ- فتنة من الله وابتلاء - فَيَقُولُونَ قَهَرْنَا أهل الأرض ، وغلبنا أهل السماء ، وَيُحْصَرُ نَبِيُّ اللَّهِ عِيسَى وَأَصْحَابُهُ بجبل الطور حتى يلقوا من حصارهم عنَتَاً وجوعاً. فيدعو عيسى عليه السلام ربه عز وجل فيرسل على يأجوج ومأجوج دوداً في رقابهم فيصبحون قتلى . ثُمَّ يَهْبِطُ نَبِيُّ اللَّهِ عِيسَى وَأَصْحَابُهُ إِلَى الْأَرْضِ فَلَا يَجِدُونَ فِي الْأَرْضِ مَوْضِعَ شِبْرٍ إِلَّا مَلَأَهُ رائحتهم الكريهة .فيدعون الله فَيُرْسِلُ اللَّهُ طَيْرًا عظيمة فَتَحْمِلُهُمْ فَتَطْرَحُهُمْ في البحر ، ثُمَّ يُرْسِلُ اللَّهُ مَطَرًا لا يمنع مِنْهُ بَيْتُ مَدَرٍ وَلَا وَبَرٍ فَيَغْسِلُ الْأَرْضَ حَتَّى يَتْرُكَهَا كالمرآة صفاءً ونقاءً ،ثُمَّ يُقَالُ لِلْأَرْضِ أَنْبِتِي ثَمَرَتَكِ وَرُدِّي بَرَكَتَكِ، حتى تأكل الجماعة من الناس من الرمانة الواحدة فتكفيهم ، ويبارك في اللبن حتى أن اللقحة - الناقة الحلوب - من الإبل لتكفي الجماعة العظيمة من الناس ، وَاللِّقْحَةَ مِنْ الْبَقَرِ لَتَكْفِي الْقَبِيلَةَ مِنْ النَّاسِ وَاللِّقْحَةَ مِنْ الْغَنَمِ لَتَكْفِي الْفَخِذَ - دون القبيلة - مِنْ النَّاسِ** (خداوند به يأجوج و مأجوج اجازه مي دهد كه خارج شوند پس با خوشحالي خارج مي گردند، آبها را مي نوشند، مزارع را تباه مي كنند و مردم از آنها فرار مي نمايند.خداوند به بنده و نبي اش عيسي - عليه السلام- وحي مي نمايد كه من بندگاني را برآوردم كه كسي ياراي مقابله با آنها را ندارد. بندگانم را به سوي طور- اسم كوهي است- جمع كن. خداوند يأجوج و مأجوج را برمي انگيزد كه از هر گوشه مي شتابند كه اولين دسته ايشان از كنار درياچه طبرستان گذشته و همة آب آن را مي آشامند و آخرين دسته ايشان كه از آن مي گذرد مي گويد: روزي در اين درياچه آب بوده است. سپس تيرهايشان به سوي آسمان مي اندازند پس تيرهاي خونين به سويشان برمي گردد- فتنه و آزمايشي از جانب خداست- ما اهل زمين را مغلوب كرديم و بر اهل آسمان غالب مي شويم. پيامبر خدا، عيسي، - عليه السلام- و يارانش محاصره مي شوند تا اينكه دچار سختي و گرسنگي مي گردند. عيسي - عليه السلام- درخواست كمك مي نمايد پس خداوند كرمهايي را در گردنهايشان به وجود مي آورد كه تا صبح همه را مي كشد و سپس عيسي - عليه السلام- و يارانش فرود مي آيند و يك وجب جايي را نمي يابند مگر اينكه از بوي بد ايشان متعفن شده است. از خداوند درخواست كمك مي نمايند و خداوند نيز پرندگان بزرگي را مي فرستد كه آنها را حمل مي كنند و در آب مي اندازند. بعد از آن خداوند باراني را مي فرستد كه در برابر آن هيچ خانه كلوخ و پشمي نمي ماند. پس زمين را شسته و مانند آيينه صاف و پاكيزه مي شود. سپس به زمين گفته مي شود: ميوه ات را برويان و بركتت را بيرون كن تا اينكه جماعتي از مردم از يك انار مي خورند پس براي آنان كفايت مي كند و در شير بركت مي نهد تا آنجا كه شير شتر شيرده براي يك گروه بزرگ از مردم، گاو شيرده براي يك قبيله از مردم و گوسفند شيرده براي مردان يك قبيله از مردم كافي است.)
يأجوج و مأجوج يكي از نشانه هاي قيامت و نزديك شدن آن مي باشند. خروج ايشان براي مردم فتنه و آزمايش مي باشد مگر اينكه خداوند سبحانه و تعالي هر چه زودتر بندگانش را از شر ايشان با دعاي پيامبرش، عيسي، - عليه السلام- و بندگان صالحش نجات دهد و مردم بعد از مرگ آنها در ناز و نعمت زندگي مي كنند.

روي دادن سه خسوف در قيامت كبري


همانا از بزرگترين چيزهايي كه در آخرالزمان قابل شناسايي مي باشد نزديك شدن قيامت و امورات آن و ظاهر شدن حادثه هاي بزرگي است كه در دنيا اختلال ايجاد مي كند و نظم آن را به هم مي زند. از آن حوادث مي توان به سه فرورفتگي در زمين اشاره نمود. پيامبر- صلي الله عليه و سلم- به ما خبر داده كه آن در نزديك شدن قيامت روي مي دهد. رسول الله- صلي الله عليه و سلم- مي فرمايد:**إِنَّ السَّاعَةَ لَنْ تَقُومَ حَتَّى تَرَوْنَ قَبْلَهَا عَشْرَ آيَاتٍ فَذَكَرَ الدُّخَانَ وَالدَّجَّالَ وَالدَّابَّةَ وَطُلُوعَ الشَّمْسِ مِنْ مَغْرِبِهَا وَنُزُولَ عِيسَى ابْنِ مَرْيَمَ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَيَأَجُوجَ وَمَأْجُوجَ وَثَلَاثَةَ خُسُوفٍ خَسْفٌ بِالْمَشْرِقِ وَخَسْفٌ بِالْمَغْرِبِ وَخَسْفٌ بِجَزِيرَةِ الْعَرَبِ وَآخِرُ ذَلِكَ نَارٌ تَخْرُجُ مِنْ الْيَمَنِ تَطْرُدُ النَّاسَ إِلَى مَحْشَرِهِمْ**[9] (قيامت برپا نمي گردد تا ده نشانه آن نيايد كه عبارتند از:1.دخان2.دجال3.دابه4. طلوع نمودن خورشيد از غرب5.نزول عيسي بن مريم - صلي الله عليه و سلم- 6.يأجوج و مأجوج7و8و9. روي دادن سه خسوف[10] كه يكي در مشرق، يكي در مغرب و ديگري در جزيرة العرب روي مي دهد10.آتشي كه از يمن خارج مي شود و مردم را به سوي مكان قيامت فراري مي دهد.) پيامبر- صلي الله عليه و سلم- به ما خبر داده كه اين سه خسوف عقوبت پروردگار مي باشد كه به خاطر آشكار شدن گناه و معصيت و منتشر شدن آن روي مي دهد. در حديث عائشه -رضي الله عنها- روايت شده كه رسول الله- صلي الله عليه و سلم- فرمودند:**يَكُونُ فِي آخِرِ الْأُمَّةِ خَسْفٌ وَمَسْخٌ وَقَذْفٌ قَالَتْ قُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ أَنَهْلِكُ وَفِينَا الصَّالِحُونَ قَالَ نَعَمْ إِذَا ظَهَرَ الْخُبْثُ**[11] (در آخر اين امت خسف، مسخ[12] و قذف[13] روي مي دهد. گفتم اي رسول آيا هلاك مي شوند در حاليكه در ميانشان انسانهاي صالح وجود دارد؟ فرمود: بلي هنگامي كه فسق و فجور آشكار مي گردد.) خداوند اين نشانه را مقدمه اي براي نزديك شدن قيامت قرار داده تا مردم به سوي هدايتش برگردند و مي داند كه مردم بر معاصي و گناهي كه بر آن قرار دارند اصرار مي ورزند و از آن باز نمي گردند. پس براستي آنچه خداوند در روز قيامت براي گنهباران آماده كرده كسي طاقت آن را ندارد.
اين به خاطر عقوبت پروردگار است اما مكان و وقوع آن را پيامبر در سه مكان بيان مي دارد كه خداوند آن مكانها را فرو مي برد. مكان اول جزيرة العرب مي باشد و منظور از آن همه نواحي آن نيست بلكه بعضي از قبايل آن مورد نظر مي باشد همانگونه كه در مسند از رسول الله- صلي الله عليه و سلم- روايت شده كه فرموده اند:**لَا تَقُومُ السَّاعَةُ حَتَّى يُخْسَفَ بِقَبَائِلَ فَيُقَالُ مَنْ بَقِيَ مِنْ بَنِي فُلَانٍ**[14] (قيامت برپا نمي گردد تا قبايلي در زمين فرو مي روند پس گفته مي شود چه كسي از بني فلان باقي مانده است؟)
و مكان دوم در جهت شرق مدينه مي باشد و شكي نيست كه مقصود مكاني در شرق مي باشد و همه نواحي آن مورد نظر نيست.
مكان سوم در غرب مدينه قرار دارد و منظور از آن همه نواحي غرب مد نظر نمي باشد. و الله اعلم.
شايسته است كه مسلمانان تمام اهتمام خود را به كار گيرند تا در اين مكانهاي عقوبت قرار نگيرند و پس اگر كسي دچار اين گناهها شود استحقاق اين عقوبت ها را دارد. از خداوند سلامت و عافيت را مسئلت داريم.
اين يكي از علامت هاي قيامت است كه وعده آن نزديك است و اين عقوبت پروردگار است كه بر امتي كه اخلاقيات را از بين برده اند و شر و فساد بر آنها غالب گشته است متصور مي باشد.


آتش مردم را به سوي مكان قيامت فراري مي دهد

از حوادث بزرگي كه رسول الله- صلي الله عليه و سلم- از آن خبر داده و قبل از قيامت روي مي دهد خروج آتش در يمن است كه مردم را به سوي مكان قيامت سوق مي دهد. گمان مي شود كه آن حد فاصل بين دنيا و آخرت است. آن آخرين علامت قيامت و شديدترين آن است كه در آن مردم دچار بلا و نارحتي مي گردند.
خواننده عزيز با من آن روز را به تصوير بكش كه در آن آتش از عمق دريا بيرون مي آيد و همه چيز را مي سوزاند و ترس شديدي سواره و پياده را فرا مي گيرد و آنها را به سوي مكان واحدي روانه مي گرداند. مسافت هاي طولاني براي كساني كه فرار مي كنند كوتاه مي شود و در تمام شب و روز آن آتش ملازم و همراه ايشان است. و كساني كه با حالت پياده فرار مي كنند هنگامي كه خسته مي گردند و ديگر توان فرار را ندارند آتش از پشت سر آنها را شكار مي كند و يكباره مي بلعد.
و دليل بر اين حادثه وحشتناك آنچه است كه مسلم در صحيحش از رسول الله- صلي الله عليه و سلم- روايت نموده كه فرمود:**إِنَّ السَّاعَةَ لَنْ تَقُومَ حَتَّى تَرَوْنَ قَبْلَهَا عَشْرَ آيَاتٍ فَذَكَرَ الدُّخَانَ وَالدَّجَّالَ وَالدَّابَّةَ وَطُلُوعَ الشَّمْسِ مِنْ مَغْرِبِهَا وَنُزُولَ عِيسَى ابْنِ مَرْيَمَ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَيَأَجُوجَ وَمَأْجُوجَ وَثَلَاثَةَ خُسُوفٍ خَسْفٌ بِالْمَشْرِقِ وَخَسْفٌ بِالْمَغْرِبِ وَخَسْفٌ بِجَزِيرَةِ الْعَرَبِ وَآخِرُ ذَلِكَ نَارٌ تَخْرُجُ مِنْ الْيَمَنِ تَطْرُدُ النَّاسَ إِلَى مَحْشَرِهِمْ**[15] (قيامت برپا نمي گردد تا ده نشانه آن نيايد كه عبارتند از:1.دخان2.دجال3.دابه4. طلوع نمودن خورشيد از غرب5.نزول عيسي بن مريم - صلي الله عليه و سلم- 6.يأجوج و مأجوج7و8و9. روي دادن سه خسوف كه يكي در مشرق، يكي در مغرب و ديگري در جزيرة العرب روي مي دهد10.آتشي كه از يمن خارج مي شود و مردم را به سوي مكان قيامت فراري مي دهد.)
اما مكان خروج آن آتش عظيم سرزمين يمن است كه در عمق بندر عدن از درياي سياه روي مي دهد. در صحيح مسلم از رسول الله- صلي الله عليه و سلم- روايت است كه فرمود:**وَنَارٌ تَخْرُجُ مِنْ قُعْرَةِ عَدَنٍ تَرْحَلُ النَّاسَ** (و آتشي از عمق عدن خارج مي شود كه مردم را كوچ مي دهد.) و از ابن عمر -رضي الله عنهما- روايت است كه رسول الله- صلي الله عليه و سلم- فرمودند:** سَتَخْرُجُ نَارٌ مِنْ بَحْرِ حَضْرَمَوْتَ قَبْلَ يَوْمِ الْقِيَامَةِ تَحْشُرُ النَّاسَ**[16] (آتشي از درياي سياه قبل از روز قيامت خارج خواهد شد كه مردم را جمع مي نمايد.) اين حديث دلالت مي كند بر اينكه اين حشر در دنيا روي مي دهد نه در آخرت.
و از آنچه رسول الله- صلي الله عليه و سلم- در بيان اين حادثه عظيم خبر داده مراتب حشرشوندگان است. مردم يك مرتبه جمع نمي گردند بلكه حشر نيكوكاران با فاسدان فرق مي كند. صالحان سواراني هستند كه آن را مي فهمند و خواهان آن هستند و عابداني مي باشند كه مشمول رحم و فضل پروردگار شده اند و غير از آنها كساني كه همراه آنها پشت سرشان سوار شده اند نيز مشمول اين رحمت قرار مي گيرند.
اما اشرار و مفسدان از كافران و منافقان، ملائكه بر وجوهشان آنها را مي كشند و آنها را در آتش مي اندازند. در حديث رسول الله- صلي الله عليه و سلم- آمده است:**أَنَّ النَّاسَ يُحْشَرُونَ عَلَى ثَلَاثَةِ أَفْوَاجٍ فَوْجٌ رَاكِبِينَ طَاعِمِينَ كَاسِينَ وَفَوْجٌ يَمْشُونَ وَيَسْعَوْنَ وَفَوْجٌ تَسْحَبُهُمْ الْمَلَائِكَةُ عَلَى وُجُوهِهِمْ وَتَحْشُرُهُمْ إِلَى النَّارِ**[17] (مردم بر سه دسته حشر مي شوند: دسته اي سواره هاي فهميده اي هستند و دسته اي ديگر پياده هايي هستند و بر زمين كشيده مي شوند و دسته اي ديگر ملائكه بر وجوهشان آنها را مي كشند و به سوي آتش آنها را جمع مي نمايند.)
اين قسمتي از آن حادثه بزرگ است كه در آن مؤمنان اكرام مي شوند و با حالت سواره حشر مي گردند و كافران با ذلت و خواري بر وجوهشان حشر مي شوند. اين حادثه مقدمه اي براي روز قيامت است كه در آن خداوند بندگانش را گرامي مي دارد و كافران را ذليل و پست مي گرداند. وصيت پيامبر- صلي الله عليه و سلم- براي كسي كه آن زمان را درك مي كند اين است كه به سرعت به سوي سرزمين شام خارج گردند. رسول الله- صلي الله عليه و سلم- مي فرمايد:**سَتَخْرُجُ نَارٌ مِنْ بَحْرِ حَضْرَمَوْتَ قَبْلَ يَوْمِ الْقِيَامَةِ تَحْشُرُ النَّاسَ قَالُوا يَا رَسُولَ اللَّهِ فَمَا تَأْمُرُنَا قَالَ عَلَيْكُمْ بِالشَّامِ**[18] (آتشي از درياي سياه قبل از روز قيامت خارج خواهد شد كه مردم را جمع مي نمايد. گفتند اي رسول خدا به ما چه دستور مي دهي؟ فرمودند: بر شماست كه راه شام را بگيريد و گروه مردم را به آن ملزم كنيد زيرا با اين كار از رسيدن آتش محفوظ مي مانيد زيرا ملائكه تنها آن را حفظ مي كنند.)


و صلي الله علي سيدنا محمد و علي آله و صحبه و سلم

تأليف: محسن قاسم درويش فخرو(رحمه الله)
مترجم:عبدالسلام




________________________________________
[1] رواه بخاري 
[2] متفق عليه
[3] رواه مسلم
[4] رواه مسلم
[5] رواه أبو داود وصححه الشيخ الألباني
[6] انعام 158
[7] رواه مسلم في صحيحه
[8] انبياء 96
[9] رواه مسلم
[10] فرورفتگي كه در زمين به وجود مي آيد را خسف مي گويند.
[11] رواه ترمذي و صححه الباني
[12] تغيير در خلقت را مسخ مي گويند.
[13] در شرح ترمذي گفته شده كه مراد از آن باريدن سنگ مي باشد.
[14] رواه امام احمد
[15] رواه مسلم
[16] رواه احمد و ترمذي
[17] رواه احمد
[18] رواه احمد و ترمذي
[19] رواه مسلم
[20] ‏‏ مائده 105
[21] رواه مسلم
[22] رواه بخاري
[23] نساء140