|
|
|
|
قال ابن الجوزي ( تلبيس إبليس: 447) عن يحيى بن معاذ يقول: «اجتنب صحبة ثلاثة أصناف من الناس العلماء الغافلين والفقراء المداهنين والمتصوفة الجاهلين».
امام ابن جوزی در کتاب "تلبیس ابلیس" آورده: از يحيي بن معاذ نقل است كه فرمود: «از صحبت سه گروه بپرهيزيد: عالمان غافل، فقيران تملق گو و صوفیان جاهل». |
|
|
|
فقه>مفاهیم و اصطلاحات فقهی>احتکار
شماره مقاله : 589 تعداد مشاهده : 331 تاریخ افزودن مقاله : 15/6/1388
|
|
احتكار
احتكار آنست كه چیزی را بخرند و آن را پنهان‌كنند و از مردم منع كنند، تا آن چیز در میان مردم‌كمیاب گردد و در نتیجه قیمت آن‌گران شود، و بالا رود و از اینراه مردم متضررگردند.
بعضی از علماء دایره موادی راكه احتكار شامل آنها می‌شود، محدودكرده‌اند.
امام شافعی و احمد می‌گویند تنها مواد خوراكی و طعام مردم،كه قوت روزانه مردم است، مشمول احتكار است و بعضی این دایره را وسیعتركرده وگفته‌اند در هر چیزی‌كه موجب ضرر و زیان گردد و قیمت آن متعادل نباشد و بهای آن با بهای اشیاء احتكاری تعادل و هماهنگی نداشته باشد مشمول احتكار می‌شود و حرام است بعضی‌گفته‌اند اگركسی محصول زراعت خویش را یا ساخته دست خود را احتكاركند اشكالی ندارد حكم احتكار آنست‌كه شارع آن را حرام كرده است و از آن نهی فرموده است، چون موجب حرص و طمع و آز فراوان و بداخلاقی و در تنگنا قرار دادن مردم می‌شود.
1- ابوداود و ترمذی و مسلم از معمر روایت كرده‌اند كه پیامبر صلی الله علیه و سلم گفت:" من احتكر فهو خاطئ [هركس احتكار كند او خطاكار است]".
٢- احمد و حاكم و ابن ابی شیبه و بزار راویت كرده‌اند كه پیامبر صلی الله علیه و سلم گفت:" من احتكر الطعام أربعین لیلة فقد برئ من الله وبرئ الله منه [هركس مواد خوراكی را تا چهل شبانه روز، احتكار كند و آن را در اختیار مردم قرارندهد، براستی او از خداوند بری است و خداوند از او بیزار است]".
٣- رزین در “جامع" خود گفته است، كه پیامبر صلی الله علیه و سلم گفت:" بئس العبد المحتكر: إن سمع برخص ساءه، وإن سمع بغلاء فرح [بد بنده‌ای است، محتر بدكار كه هرگاه ارزانی كالاها راكه موجب رفاه مردم است بشنود او ناشاد است و هرگاه گرانی نرخ‌كالاها را بشنودكه موجب ناخشنودی خلق است او شاد است]".
٤- ابن ماجه و حاكم از ابن عمر روایت‌كرده‌اند كه پیامبر صلی الله علیه و سلم گفت: " الجالب مرزوق، والمحتكر ملعون [كسی كه كالاها را ببازار جلب می‌كند از روزی حلال بهره‌مند است وكسی‌كه آنها را احتكار می‌كند و محتكر است، ملعون و از رحمت خداوند رانده شده است]". جالب‌كسی است‌كه كالاها را به بازار می‌آورد و با سود اندك آنها را می‌فروشد.
٥-احمد و طبرانی از معقل بن یسار روایت كرده‌اند كه پیامبر صلی الله علیه و سلم گفت: " من دخل فی شئ من أسعار المسلمین لیغلیه علیهم كان حقا على الله تبارك وتعالى أن یقعده " بعظم من النار یوم القیامة [هركس در قیمت‌گذاری و تعیین نرخ كالای مسلمین دخالت كند تا قیمت آنها را گران كند، شایسته است‌كه خداوند او را در روز قیامت درآتش بزرگ بنشاند]".
چه موقع احتكار حرام است؟
گروهی بسیار از فقها برآن هستند،كه وقتی احتكار حرام است،كه شرایط سه گانه زیر را داشته باشد:
1- جنس احتكار شده، مازاد بر احتیاجات سالیانه خود و افراد تحت تكفل او باشد، چون جایز است‌كه هر فردی باندازه كفایت هزینه سالیانه خود و خانواده‌اش را، ذخیره كند، همانگونه كه پیامبر صلی الله علیه و سلم چنین می‌كرده است.
٢- شخص محتكر آن اجناس احتكاری را بانتظار زمانی نگه داشته باشد، كه قیمت‌كالاها گران شود، تا آنوقت با بهای بسیارگران بفروش برساند، و از نیازشدید مردم بدان سوء استفاده كند و جنس خود را بقیمت‌گران بفروش برساند.
٣-احتكار درزمانی صورت می‌گیردكه مردم بدان مواد احتكار شده از قبیل مواد خوراكی و پوشاكی و غیر آن نیازمند باشند. اگرآن مواد درنزد برخی از تجار وجود داشته باشد و مردم بدان نیازی نداشته باشند - بعبارت دیگر آن مواد وكالاها در بازار موجود باشد، - نگه داشتن آنها احتكار محسوب نمی‌شود، چون در این صورت ضرر و زیانی بمردم نمی‌رسد.
به نقل از:
فقه السنه ، تأليف سيد سابق، مترجم محمود ابراهيمي، تهران، ناشر مردم‌سالاري، دوم 1387.
|
بازگشت به ابتدای
صفحه
بازگشت به نتایج قبل
چاپ
این مقاله
ارسال مقاله به دوستان |
|
|
 |
|
|
|
