قال ابن الجوزي ( تلبيس إبليس: 447) ‏عن يحيى بن معاذ يقول: «اجتنب صحبة ثلاثة أصناف من الناس العلماء الغافلين والفقراء المداهنين والمتصوفة الجاهلين».
امام ابن جوزی در کتاب "تلبیس ابلیس" آورده: از يحيي بن معاذ نقل است كه فرمود: «از صحبت سه گروه بپرهيزيد: عالمان غافل، فقيران تملق گو و صوفیان جاهل».

زندگانی و شخصیت امام فخر رازی رحمه الله 

 
از آنجائیكه دین مبین اسلام آخرین و كاملترین ادیان است و پیامبر اسلام به عنوان خاتم پیامبران مبعوث شده و بعد از ایشان دیگر پیامبری نخواهد آمد، لذا خداوند متعال در هر زمان مجددان و شخصیتهايی والا در میان مردم می آفریند تا راه و رسم زندگی اسلامی را به مردم ابلاغ نموده و پاسداران حقیقی دین اسلام باشند.
از لابلای اورا ق تاریخ، ظهور و حیات شخصیتی بارز متجلی است كه فخر زمان، امام المتكلمین، فخرالدین رازی نام دارد.
وی ابوعبدالله محمد بن عمر بن حسین رازی الهروی ملقب به "فخرالدین رازی" و معروف به "شیخ الاسلام هرات" می باشد.
امام رازی در سال 544 هـ ق چشم به جهان گشود و دروس ابتدایی را نزد پدر بزرگوار خود شیخ ضیاء الدین فرا گرفت. پس از وفات والد گرامی، به شهر ری سفر نموده و نزد "كمال سمعانی" رفت و او را به عنوان مرشد و استاد خود برگزید. پس از مدتی جهت تكمیل دروس، به "مراغه" سفر نمود وعلم كلام و حكمت را نزد استاد "محمد جیلی" آموخت. 
هنگامی كه از فراگیری علم در تمام زمینه های علوم عقلیه و نقلیه فارغ گشت ومهارت كافی را حاصل نمود به "خوارزم" رفت و مدتی در آنجا رحل اقامت گزید و به علت بحث و مباحثه های كلامی و اعتقادی از خوارزم به ماوراء النهر و نهایتاً به هرات رفت. امام رازی در هرات مورد اكرام و احترام سلاطین "غوری" قرار گرفت وسلطان غیاث الدین محمد بن سام غوری (متوفی599) مسجد جامع بزرگ و مدرسه جامع هرات را جهت تدريس و تشكيل مجالس پند و اندرز در اختیار امام قرار داد.
در طول مدت اقامت ایشان در خراسان، علمای بسیاری از نقاط مختلف ممالك اسلامی جهت فراگیری علوم نزد ایشان می آمدند و از محضر ایشان كسب فیض می نمودند. در مجلس ایشان از هر طیف و گروه و از هر مذهب حضور می یافتند ورفع اشكال می كردند، حتی بسیاری از طرفداران فرقه باطله كرّامیه به وسیله ایشان هدایت شده و به مذهب اهل سنت و جماعت گرویدند.
امام رازی هروی بنابر تبحر علمی خود، تصانیف بسیاری دارند، خصوصاً در زمینه تفسیر، خداوند به ایشان استعداد فوق العاده ای عنایت نموده بود و "تفسیر الكبیر" ایشان دارای ارزش والایی نزد اهل علم می باشد. از جمله تصانیف دیگر ایشان به موارد ذیل می توان اشاره نمود:
1ـ البیان والبرهان فی رد اهل الزیغ والطغیان.
2ـ نهایت العقول
3ـ المطالب العالیه
4ـ المحصول
5ـ المعالم
6ـ الملخص
7ـ شرح عیون الحكمه
8ـ شرح مفصل زمخشری
9ـ شرح الوجیز امام غزالی
10ـ المحصل
امام رازی علاوه بر تبحر علمی، واعظی قوی نیز بود و در زمینه شعر هم تبحر خاصی داشت، اشعار ذیل بخشی از قصیده های ایشان است:
نهایة أقدام العقول عقال و أكثر سعی العالمین ضلال
وأرواحنا في وحشة من صبومنا وحاصل دنیانا أذی ووبالٌ
ولم نستفد من بحثنا طول عمرنا سوی أن جمعنا فیه قیل وقال
  سند علمی امام رازی بعد از ده استاد به امام شافعی رحمه الله می رسد. بطوریكه ایشان علوم را از پدر خود و او از ابومحمدحسین و ایشان از قاضی حسین مروزی و او از قفال مروزی و ایشان از ابو زید مروزی و ابوزید از ابو اسحق مروزی و وی از ابو العباس شریح و ایشان از ابوالقاسم انماطی و او از ابراهیم مزنی و ابراهیم مزنی شاگرد امام شافعی رحمه الله بود.
سرانجام این خورشید علم وعمل روز دوشنبه یكم شوال المكرم سال 606در روز عید فطر در شهر عارفان – هرات – درگذشت و در جوار كوه "مصاقب" در روستای "مرادخان" دفن گردید.
وی هنگام مرگ این رباعی را زمزمه می كرد:
هرگز دل من زعلم محروم نشد كم ماند ز اسرار كه مفهوم نشد
هفتاد و دو علم درس خواندم شب و روز معلومم شد كه هیچ معلوم نشد

منابع:
تاریخ اسلام/ ج21 
طبقات شافعیه/ ج2 
سیر اعلام النبلاء/ ج21
وفیات الاعیان/ج4 
المفسر والمفسرون/ج1 
شذرات الذهب/ ج5 


به نقل از:
سني آنلاين