قال ابن الجوزي ( تلبيس إبليس: 447) ‏عن يحيى بن معاذ يقول: «اجتنب صحبة ثلاثة أصناف من الناس العلماء الغافلين والفقراء المداهنين والمتصوفة الجاهلين».
امام ابن جوزی در کتاب "تلبیس ابلیس" آورده: از يحيي بن معاذ نقل است كه فرمود: «از صحبت سه گروه بپرهيزيد: عالمان غافل، فقيران تملق گو و صوفیان جاهل».

در مورد آهسته و سريع خواندن قرآن، در واقع 3 مرتبه صحيح موجود ميباشد بشرح زير:
1- مرتبه "تحقيق":
كلمه "تحقيق" يعنى "تأكد كردن"، و بطور خلاصه به قرائتى گفته ميشود كه آهسته خوانده ميشود با مراعات احكام تجويد بدون هيچ زياده روى.
2- مرتبه "حَدْر":
كلمه "حَدْر" يعنى "سرعت"، و بطور خلاصه به قراءتى گفته ميشود كه سريع خوانده ميشود ولى احكام تجويد كاملا مراعات ميشود بدون هيچ كمروى.
3- مرتبه "تدوير":
كلمه "تدوير" يعنى "حلقه و يا دايره قرار دادن"، و بطور خلاصه به قراءتى گفته ميشود كه ما بين قراءت "تحقيق" و قراءت "حَدْر" باشد، يعنى ما بين قراءت سريع و قراءت بطييء (كند) باشد.
اما در مورد اينكه چه قرائتى بهتر است يعنى قراءت ترتيل آهسته و يا قراءت ترتيل حَدْر و سريعتر، علماء اختلاف نظر دارند، بعضى از آنها نظرشان بر اينست كه خواندن قرآن بيشتر با قراءت سريعتر بهتر ميباشد، از آنجاييكه از عبدالله بن مسعود رضي الله عنه روايت شده است كه پيامبر صلى الله عليه و سلم فرمودند: "منْ قرأَ حرْفاً مِنْ كتاب اللَّهِ فلَهُ حسنَة، والحسنَةُ بِعشرِ أَمثَالِهَا لا أَقول: الم حَرف، وَلكِن: أَلِفٌ حرْفٌ، ولامٌ حرْف، ومِيَمٌ حرْفٌ" (روايت ترمذى)، يعنى: "کسيکه يک حرف از کتاب خدا را بخواند، بر او يک نيکي است و نيکي به ده چند آن، نمي گويم که الم يک حرف است، بلکه الف يک حرف است و لام يک حرف و ميم يک حرف"، بنابراين هر چه سريعتر بخواند قراءت بيشترى را ميكند و نتيجتا ثواب بيشترى دارد.
ولى نظر بيشترين علماء پيشين و معاصر اينست كه قراءت ترتيل آهسته و با تدبر بهتر ميباشد، حتى اگر كمتر بخواند، از آنجاييكه خداوند متعال ميفرمايد: "أَفَلَا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ أَمْ عَلَى قُلُوبٍ أَقْفَالُهَا" (سورة محمد :24) "مگر قرآن را تدبر نميكنند يا بر دلهايشان قفل نهاده شده است؟"
ابن قيم جوزيه در كتابش "زاد المعاد" ميگويد: "و قول درست در اين مسئله اينست كه پاداش قرائت ترتيل با تدبر بزرگتر و بالاتر و با ارزشمندتر است ىر حاليكه پاداش قرائت سريعتر بيشتر است، ولى قرائت اولى (ترتيل آهسته با تدبر) مانند كسى است كه يك عدد گوهر گرانبها را صدقه داده باشد، و يا يك برده ارزشمند را آزاد كرده باشد، و قرائت دومى (سريعتر و بيشتر) مانند كسى است كه مقدار زيادى پول را صدقه داده باشد و يا برده هاى ارزان قيمت زيادى را آزاد كرده باشد" (يعنى نهايتا پاداش ترتيل با تدبر بيشتر است از قرائت سريعتر و بيشتر ولى بدون تدبر).
و از شعبه روايت شده است كه ابو جمرة به ابن عباس گفت : من كسى هستم كه قرآن را سريع قراءت ميكنم و گاهگاهى قرآن را در يك شب يك و يا دوبار ختم ميكنم ! ابن عباس به او گفت: اگر يك سوره را بخوانم براى من پسنديده تر است تا اينكه مثل تو انجام دهم، ولى اگر ناچارا خواستى سريعتر بخوانى پس با قرائتى بخوان كه گوشهايت آنرا بشنود و قلبت آنرا درك كند.
لذا بعضى از علماء سلف حتى يك آيه در نماز شب تا صبح تكرار ميكردند، مثلا عمر بن عبدالعزيز در نماز شب گاهگاهى فقط يك آيه را ميخواند و تكرار ميكرد و عبارت بود از"و قفوهم انهم مسئولون"، يعنى: "و آنها را بازداريد تا پرسان شوند"، زيرا او خليفه بود و از حال و احوال روز قيامت كه از رعيتش از او سؤال کرده ميشود ميترسيد، لذا فقط اين آيه را تلاوت ميكرد و از شب تا صبح ميگريست.
و بطور خلاصه، قراءت با ترتيل هر يك از مراتب سه گانه بالا يعنى (تحقيق، حَدْر، تدوير) جائز است ولى ثواب آنها مختلف هست، ولى قراءتى كه بصورت زمزمه و بسرعت خوانده شوند بصورتيكه معلوم نشود كه آن قارئ چه ميخواند، اين نوع قراءت جائز نيست زيرا مقصود از قراءت قرآن تدبر و فهم معانى آن ميباشد نه اينكه يك مسئوليتى را از گردن خود بياندازد و آنرا رها سازد.

وصلی الله وسلم علی محمد و علی آله و اتباعه الی یوم الدین
سایت جامع فتاوای اهل سنت و جماعت
IslamPP.Com