قال ابن الجوزي ( تلبيس إبليس: 447) ‏عن يحيى بن معاذ يقول: «اجتنب صحبة ثلاثة أصناف من الناس العلماء الغافلين والفقراء المداهنين والمتصوفة الجاهلين».
امام ابن جوزی در کتاب "تلبیس ابلیس" آورده: از يحيي بن معاذ نقل است كه فرمود: «از صحبت سه گروه بپرهيزيد: عالمان غافل، فقيران تملق گو و صوفیان جاهل».

دعوته صلى الله عليه وسلّم لذي الجَوْشَن الضبابي رضي الله عنه 
أخرج الطبراني عن ذي الجَوْشَن الضبابي قال: أتيت النبي صلى الله عليه وسلّم بعد أن فرغ من أهل بدر بابن فرس لي يقال لها «القَرْحاء»، فقلت: يا محمد، قد جئتك بابن القرحاء لتتخذه، قال: «لا حاجة لي فيه وإن أردتَ أقيضك بها المختار من دروع بدر فعلتُ». فقلت: ما كنت لأقيضه اليوم بغُرة، قال: «لا حاجة لي فيه» ثم قال: «يا ذا الجوشن، ألا تسلم فتكون من أول أهل هذا الأمر؟» فقالت: لا، قال: «لم؟» قال: قلتُ رأيتُ قومك قد وَلِعوا بك. قال: «فكيف بلغك عن مصارعهم ببدر؟» قلت: قد بلغني، قال: «فإنا نُهدي لك»، قلت: إِن تغلب على الكعبة وتقطنها، قال: «لعلك إن عشت ترى ذلك، ثم قال: «يا بلال، خذ حقيبة الرجل فزوده من العجوة»، فلما أدبرت قال: «أما إِنَّه من خير فرسان بني عامر». قال: فوالله إنِّي بأهلي بالغور إذ أقبل راكب، فقلت: ما فعل الناس؟ قال: والله قد غلب محمد على الكعبة وقطنها، فقلت: هَبِلَتْني أمي ولو أسلمت يومئذٍ ثم أسأله الحير لأقطعنيها.
وفي رواية: فقال له النبي صلى الله عليه وسلّم «ما يمنعك من ذلك؟» قال: رأيت قومك قد كذَّبوك وأخرجوك وقاتلوك فانظر ماذا تصنع؟ فإن ظهرتَ عليهم آمنت بك واتبعتك، وإن ظهروا عليك لم أتبعك. قال الهيثمي : رواه عبد الله بن أحمد وأبوه ـ ولم يسق المتن ـ والطبراني، ورجالهما رجال الصحيح، وروى أبو داود بعضه. انتهى.

پیامبر صلی الله علیه و سلم و دعوت نمودن ذى الجوشن ضبابى رضی الله عنه
طبرانى از ذى الجوشن ضبابى روایت نموده، كه گفت: بعد از این كه پیامبر خدا صلی الله علیه و سلم از اهل بدر فارغ گردید، با یك كُرَّه اسبى كه داشتم و به مادرش (قَرْحَاء) گفته مى‏شد، نزد پیامبر صلی الله علیه و سلم آمدم، به وى گفتم: اى محمد، بچه قرحاء را با خود برایت آوردم تا آن را بگیرى. پیامبر صلی الله علیه و سلم پاسخ داد: «من به آن نیازى ندارم، اگر خواسته باشى در بدل آن از بهترین زره‏هاى[1] بدر را به تو مى‏دهم، و آن را قبول مى‏كنم». گفتم: امروز من آن را در بدل بهترین اسب هم عوض نخواهم كرد، پیامبر صلی الله علیه و سلم گفت: «من به آن احتیاجى ندارم»، بعد از آن فرمود: «اى ذى الجوشن، آیا اسلام نمى‏آورى كه از جمله اوّلین كسان این دین باشى؟»، پاسخ دادم: نه، وى پرسید: «چرا»؟، ذى الجوشن مى‏گوید: گفتم: چون قومت را دیدم كه تو را تكذیب (و تضعیف) نموده‏اند. پیامبر صلی الله علیه و سلم فرمود: «چگونه از شكست آنها در بدر به تو خبر رسید؟» گفتم: آن خبر به من رسید، افزود: «ما برایت بیان مى‏كنیم». گفتم: اگر بر كعبه غالب شده و در آنجا سكونت گزیدى (به تو ایمان مى‏آورم)، پیامبر صلی الله علیه و سلم فرمود: «اگر زنده بودى آن را خواهى دید»، بعد از آن گفت: «اى بلال، توشه دان این مرد را بگیر و برایش از خرماهاى عجوه[2] توشه را آماده كن» ذى الجوشن مى‏افزاید: چون برگشتم پیامبر صلی الله علیه و سلم گفت: «امّا وى از بهترین سواركاران بنى عامر است» گوید: من در فامیلم در غَوْر بودم كه سوار كارى آمد، از وى پرسیدم: مردم چه كارى كردند؟ گفت: به خدا قسم، محمّد بر كعبه غلبه نموده و در آن سكنى گزیده است، آن گاه گفتم: مادرم مرا گم مى‏كرد، اگر آن روز اسلام مى‏آوردم، و بعد از آن حیره (اسم جایى است) را از وى مى‏خواستم او آن را حتماً برایم واگذار مى‏نمود!!.[3]
و در روایتى آمده است كه: پیامبر صلی الله علیه و سلم به او گفت: «تو را چه عاملى از آن باز مى‏دارد؟» وى پاسخ داد: چون قومت را دیدم كه تو را تكذیب نموده، اخراجت كردند و همراهت دست به جنگ و قتال زدند، من منتظرم ببینم كه چه مى‏كنى؟ اگر بر آنها غالب شدى به تو ایمان آورده و از تو پیروى مى‏كنم، ولى اگر آن‏ها به تو غالب آمدند، تو را پیروى نمى‏نمایم.[4] هیثمى (162/2) گفته است: این را عبداللَّه بن احمد و پدرش - كه متن را به طور كامل ذكر ننموده - و همچنان طبرانى روایت كرده‏اند و رجال آنها رجال صحیح‏اند، و ابوداود بعض آن را روایت نموده است.


[1] هدف از زره‏هاى بدر در اينجا زره هايى است كه در غزوه بدر به دست مسلمان افتاده بود. م.
[2] عجوه: نوعى از خرماهاى مدينه است.
[3] صحیح. احمد (3/484) ، (15907) ، ابوداود (21/27) در کتاب جهاد، باب «حمل السلاح إلی أرض العدو».
[4] صحیح. احمد (4/68) (16586) ، (16587) ، (16588).

از کتاب: حیات صحابه، مؤلّف علّامه شیخ محمّد یوسف كاندهلوى، مترجم: مجیب الرّحمن (رحیمى)، جلد اول، به همراه تحقیق احادیث کتاب توسط:محمد احمد عیسی (به همراه حکم بر احادیث بر اساس تخریجات علامه آلبانی)
 
مصدر:
دائرة المعارف شبکه اسلامی
IslamWebPedia.Com