قال ابن الجوزي ( تلبيس إبليس: 447) ‏عن يحيى بن معاذ يقول: «اجتنب صحبة ثلاثة أصناف من الناس العلماء الغافلين والفقراء المداهنين والمتصوفة الجاهلين».
امام ابن جوزی در کتاب "تلبیس ابلیس" آورده: از يحيي بن معاذ نقل است كه فرمود: «از صحبت سه گروه بپرهيزيد: عالمان غافل، فقيران تملق گو و صوفیان جاهل».

حوض پیامبر صلی الله علیه وسلم در قیامت


بسم الله الرحمن الرحيم



الحمدلله رب العالمین و الصلاة و السلام علی رسول الله و علی آله و اصحابه الی یوم ‏الدین و ‏اما بعد‏:‏



احادیث متواتر متعددی با سندهای متفاوت در وجود حوض پیامبر اکرم صلی الله علیه وسلم وارد شده است. هر چند عده‌ای مبتدعان گمراه خواسته یا ناخواسته آن را منکر شده‌اند، باشد که انکارشان باعث شود شرف حضور بر آن را به دست نیاورند و به گفته بعضی از دانشمندان سلف «هر کسی کرامتی را تکذیب کند به آن نخواهد رسید» و اگر منکرین حوض، قبل از انکار، به احادیثی که روایت خواهیم کرد نظری می‌افکندند، به ناچار دست از انکار برمی‌داشتند.( می‌توان گفت : شاید نیز با وجود وضوح و صراحت همه روایات باز هم آنها بر انکار خود اصرار ورزیده و به عناد خود ادامه دهند. )



این روایات از جمع کثیری از اصحاب رسول خدا صلی الله علیه وسلم روایت شده است. از جمله: ابی‌بن کعب، انس‌‌بن مالک، حسن‌بن علی، حمزه‌ بن عبدالمطلب، براءبن عازب، یزیدبن حبیب، ثوبان خدمتکار رسول خدا صلی الله علیه وسلم ، جابر بن سمره، جابربن عبدالله، جریربن عبدالله بجلی، حارثه بن وهب، حذیفه بن اسید، حذیفه‌بن الیمان، زید بن ارقم، عبدالله بن عباس، عبدالله بن عمر، عبدالله بن عمروبن العاص، عبدالله بن مسعود، عتبه بن عبدالسلمی، عثمان‌بن مضعون، المستورد، عقبه بن عامر الجهنی، نواس بن سمعان، ابوامامه باهلی، ابوبرزه اسلمی، ابوبکره نفیع بن حارث، ابوذر غفاری، ابوسعید خدری، خوله بنت قیس، ابوهریره دوسی، اسماء بنت ابوبکر، عایشه ام‌المؤمنین، ام‌سلمه و همسر حمزه عموی رسول خدا صلی الله علیه وسلم که از ابی‌بن کعب روایت نموده است.



امام بخاری از ابوهریره روایت می‌کند که رسول خدا صلی الله علیه وسلم فرمودند:

«مابین منزل و منبر من باغی از باغ‌های بهشت است و منبرم بر حوض قرار دارد».

ابوداود طیالسی از عطاءبن سائب روایت می‌کند که گفت:

محارب‌بن دثار از من پرسید: نظر سعید بن جبیر در کوثر چه بوده است؟ گفتم: سعید بن جبیر از ابن عباس نقل می‌نمود که کوثر به معنای خیر فراوان است.

محارب گفت: این رأی ابن عباس یعنی چه؟ در صورتی که عبدالله بن عمر می‌گوید: وقتی سوره «الکوثر» نازل گردید، رسول خدا صلی الله علیه وسلم فرمودند:

«آن رودی است در بهشت که دو طرفش طلاست، بر مروارید و یاقوت جریان دارد، خاکش از مشک خوشبوتر و مزه‌اش از عسل شیرین‌تر و آبش از برف سفیدتر است».( به روایت بیهقی و ترمذی. ترمذی درجه حدیث را حسنِ صحیح ذکر نموده است )



بخاری و مسلم از عبدالله بن عمروبن العاص روایت می‌کنند که رسول خدا صلی الله علیه وسلم فرمودند: «وسعت حوضم به مسافت یک ماه است، آبش از شیر سفیدتر و از مشک خوشبوتر و کوزه‌هایش به اندازه ستارگان آسمان است. هر کس یک بار از آن بنوشد هرگز تشنه نخواهد شد».

مسلم از ابوذر روایت می‌کند که گفتم: ای رسول خدا صلی الله علیه وسلم ! ظرف‌های حوض چگونه است؟ فرمودند: سوگند به کسی که جان محمد در دست اوست، ظرف‌هایش از تعداد ستارگان و سیارگان آسمان در شب تاریک و صاف بیشتر است، دو میزاب از بهشت بر آن وارد می‌شود، کسی که از آن بنوشد دیگر تشنه نخواهد شد، عرض همچون طولش به امتداد عمان تا ایله وسعت دارد، آبش از شیر سفیدتر و از عسل شیرین‌تر است.



بخاری از عقبه بن عامر جهنی روایت می‌کندکه روزی رسول خدا صلی الله علیه وسلم از منزل خارج گشته و بر شهیدان احد نمازی همچون نماز میت خوانده سپس بر منبر بالا رفته و فرمودند: «قبل از شما بر حوض وارد می‌شوم و بر شما ناظر خواهم بود. به خدا سوگند! من حالا حوضم را مشاهده می‌کنم، کلید گنجینه‌های زمین به من سپرده شده (یا کلیدهای زمین)، من نمی‌ترسم که بعد از من مشرک شوید، ولی می‌ترسم که بر سر دنیا با همدیگر جدال نمایید».

مسلم نیز این حدیث را روایت کرده و لفظش چنین است: «من در حوض بر شما پیش می‌افتم، عرض به مسافت ایله و جحفه است و من نمی‌ترسم که بعد از من مشرک شوید ولیکن از دنیا بر شما می‌ترسم که بر سر آن جدال کرده و همدیگر را بکشید و همچون ملت‌های پیشین هلاک شوید».

عقبه می‌گوید: این آخرین باری بود که رسول خدا صلی الله علیه وسلم را بر منبر می‌دیدم.

در صحیحین از عبدالله بن زید ثابت شده که وقتی رسول خدا صلی الله علیه وسلم غنائم حنین را تقسیم نموده و بیشتر آن را در اختیار سران قریش و عرب قرار داد، انصار از این عمل ناراحت شدند که پیامبر خدا صلی الله علیه وسلم با آنها سخن گفت و یکی از سخنانش این بود:

«بعد از من به شما نامهربانی‌هایی خواهد شد، شکیبا باشید تا اینکه بر سر حوض بر من وارد شوید».

بخاری از طریق ابی‌حازم از سهل‌بن سعد ساعدی رضی الله عنه روایت می‌کند که رسول خدا صلی الله علیه وسلم فرمودند:

«من در حوض بر شما پیشی می‌گیرم. هر کس بر من گذرد از آن می‌نوشد و هر کس بنوشد هرگز تشنه نخواهد شد. گروهی که من آنها را شناخته و آنها نیز مرا می‌شناسند می‌خواهند بر من وارد شوند، ولی از ورودشان جلوگیری می‌شود».

ابوحازم گوید: نعمان‌بن ابی‌عیاش این حدیث را از من شنید و به من گفت: آیا واقعاً اینگونه از سهل شنیده‌ای؟ گفتم: آری. گفت: گواهی می‌دهم که من این حدیث را از ابوسعید خدری شنیده‌ام که اینگونه آن را ادامه داد:

«می‌گویم: اینان از امتم هستند. گفته می‌شود: تو نمی‌دانی آنها بعد از تو چه کارها کرده‌اند؟ می‌گویم: نابود باد، کسی که بعد از من منحرف شده است».

ابویعلی از ثوبان روایت می‌کند که رسول خدا صلی الله علیه وسلم فرمودند:

«من در گوشه حوضم مردم را جهت ورود اهل یمن پس می‌زنم. آنها را با عصا می‌زنم تا جا باز شود». گفت: و از وسعت حوض پرسیده شد، که فرمودند: «از اینجا که من ایستاده‌ام تا عمان(پایتخت کشور اردن در جوار فلسطین اشغالی )» که تقریباً مسافت حدوداً یک ماه می‌باشد و وقتی در مورد آبش از ایشان پرسیده شد فرمودند: «آبش از شیر سفیدتر است، از عسل شیرین‌تر است، دو میزاب که از بهشت سرچشمه گرفته و یکی از طلا و دیگری از نقره است به آن می‌ریزند».



مسلم از عامربن سعدبن ابی‌وقاص روایت می‌کند که گفت:

نامه‌ای توسط غلامم نافع به جابربن سمره نوشتم که مرا از آن چیزی که از رسول خدا صلی الله علیه وسلم شنیده‌ای باخبر ساز، در جواب نوشت: شنیده‌ام که می‌گفت: «من قبل از همه بر سر حوض هستم».( این حدیث را بخاری، مسلم و احمد از جنب بن عبدالله بجلی نیز روایت کرده‌اند. )



ابویعلی از جابربن سمره از رسول خدا صلی الله علیه وسلم روایت می‌کند که فرمودند:

«من قبل از شما به حوض می‌رسم، بعد طرفین آن همچون مسافت بین صنعاء و ایله می‌باشد، ظروفش همچون ستارگان آسمانند».



بخاری و مسلم از حارثه بن وهب خزاعی روایت می‌کنند که رسول خدا صلی الله علیه وسلم در مورد حوض فرمودند: «همچون مسافت بین مدینه و صنعاء است».



امام احمد از انس روایت می‌کند که رسول خدا صلی الله علیه وسلم فرمودند:

«مسافت بین دو طرف حوضم، همچون مسافت بین مدینه و صنعاء است یا همچون مسافت بین مدینه و عمان است».



بخاری از عبدالله بن عمر روایت می‌کند که رسول خدا صلی الله علیه وسلم فرمودند:

«پیش روی شما حوضی است که از جرباء تا أذرح امتداد دارد».( احمد و مسلم نیز روایت کرده‌اند. أذرح : شهری است از شهرهای شام و جرباء روستایی است در قرب آن. در قاموس محیط آمده است. آنکه گفته بین او دو روز فاصله است اشتباه کرده است. )

در بعضی از روایات آمده است:

«پیش روی شما حوضی است که از جرباء تا أذرح امتداد دارد (دو روستا در منطقه شام هستند) ابریق‌های آن به تعداد ستارگان آسمان بوده که هر کسی بر آن وارد شده و از آن بنوشد هرگز تشنه نخواهد شد».



بخاری از انس‌بن مالک روایت می‌کند که رسول خدا صلی الله علیه وسلم فرمودند:

«اندازه حوضم همچون مسافت بین ایله و صنعاء در یمن بوده و ظرف‌های آن به تعداد ستارگان آسمان است». (شهری است در فلسطین اشغالی در امتداد خلیج عقبه معروف به ایلات که از سال 1948 با بقیه شهرهای فلسطین به اشغال صهیونیست‌ها درآمده است.)

«در حوض گروهی از اصحابم به سویم می‌آیند. همین که آنها را می‌شناسم، ازمن دور می‌شوند، می‌گویم:

یارانم، گفته می‌شود: تو نمی‌دانی بعد از تو چه کرده‌اند».(- به روایت بخاری و مسلم از انس رضی الله عنه )

امام احمد از انس‌بن مالک روایت می‌کند که رسول خدا صلی الله علیه وسلم چرتی زد.( یکی از حالت‌های نزول وحی بر آن حضرت، سکوت وی همراه با تغییر حالت و عرق کردن شدید او بود که اصحاب کرام آن را می‌شناختند. ) سپس در حال لبخند سر مبارک را بلند کرده به او گفتند: چرا می‌خندید؟ رسو ل خدا صلی الله علیه وسلم فرمودند: هم اکنون سوره‌ای بر من نازل شد و سوره «الکوثر» را تا آخر قرائت نمود. سپس فرمود: آیا می‌دانید کوثر چیست؟ رودی است که خداوند در بهشت به من داده است. خیر فراوان دارد، در قیامت امتم بر آن وارد می‌شوند، ظرف‌هایش به تعداد ستارگان است، بعضی از افراد از آن رانده می‌شوند. می‌گویم: پروردگارا! او از امت من است. گفته می‌شود: تو نمی‌دانی بعد از تو چه کرده‌اند».



در روایتی آمده است:

«رودی است که خداوند به من وعده داده است، خیر فراوان دارد، آن حوض من است که امتم در قیامت بر آن وارد می‌شوند».( این لفظ مسلم است. )

منظور این است که دو میزاب که از کوثر سرچشمه می‌گیرند، به حوض سرازیر می‌شوند و حوض در صحرای محشر قبل از پل صراط قرار دارد، چون مرتدین از آن رانده می‌شود طبیعتاً آنها هرگز از صراط نخواهند گذشت».



ابوهریره از رسول خدا صلی الله علیه وسلم روایت می‌کند که فرمودند:

«مسافت حوضم بیشتر از مسافت ایله تا عدن است. از برف سفیدتر و از عسل شیرین‌تر است، و ظرف‌هایش از تعداد ستارگان بیشتر است. من مردم را پس می‌زنم همانطوری که انسان شتران دیگران را از حوضش دور می‌سازد. گفتند: ای رسول خدا صلی الله علیه وسلم ! آیا ما را در آن روز خواهی شناخت؟ فرمود: آری، چهره‌های شما با دیگران متفاوت است. شما با چهره‌ای نورانی و دست و پایی درخشان، بر اثر وضو بر من وارد می‌شوید».



مسلم‌ از ام‌سلمه رضی‌الله عنها همسر نبی اکرم صلی الله علیه وسلم روایت می‌کند که گفت:

در مورد حوض چیزهایی از مردم می‌شنیدم هر چند از رسول خدا صلی الله علیه وسلم چیزی نشنیده بودم تا روزی که کنیرکم مشغول شانه زدن موهایم بود. از رسول خدا صلی الله علیه وسلم شنیدم که فرمود: ای مردم! به کنیرک گفتم: برو کنار. کنیرک گفت: مردان را خوانده است نه زنان! گفتم: من از جمله مردم هستم. رسول خدا صلی الله علیه وسلم فرمودند:

«من قبل از شما بر حوض وارد می‌شوم، دوست ندارم کسی از شما بر من وارد شود ولی همچون شتر سرکش از من رانده شود و وقتی علت را بپرسم، به من گفته شود: تو نمی‌دانی بعد از تو چه کارهایی کرده‌اند؟ در جواب می‌گویم: نابود باد!».( نسائی نیز روایت کرده است. نابود باد : علامت بیزاری رسول اکرم صلی الله علیه وسلم از مبتدعین و نوآوران در دین است)

از جمله این احادیث که به حد تواتر رسیده است، اوصاف این حوض عظیم و آبگیر بی‌مثال معلوم می‌گردد که در یک جمله می‌توان گفت حوضی است که از نهر کوثر در بهشت سرچشمه گرفته و آبش سفیدتر از شیر، خنک‌تر از یخ، شیرین‌تر از عسل و خوشبوتر از مشک بوده که در مساحتی بسیار زیاد قرار گرفته و طول و عرضش یکسان است».



قرطبی ‌گوید:

بعضی گمان می کنند که مثال‌های مختلف در تعیین مسافت حوض از طرف رسول اکرم صلی الله علیه وسلم نوعی اضطراب در حدیث است. در صورتی که چنین نیست؛ زیرا رسول‌الله صلی الله علیه وسلم در چند مورد این مطالب را بیان نموده و بنا بر آگاهی مخاطبین از شهرهای مختلف مثال‌هایی برای آنها می‌زده است. هر چند در حدیثی صحیح طول و عرض حوض را مسافت یک ماه در یک ماه تعیین نموده است.

او در ادامه می‌گوید:

هرگز به ذهنت خطور نکند که این مسافت در این زمین است، بلکه بعد از دگرگونی این زمین در صحرای محشر می‌باشد: آنجایی که نه خونی ریخته شده و نه بر آن به کسی ظلمی روا شده است.



وصلی الله وسلم علی نبینا محمد وعلی آله وصحبه أجمعین.‏

وآخر دعوانا أن الحمدلله رب العالیمن.‏





--------------------------------------------------------------------------------


سایت عصر اسلام



IslamAge.Com