قال ابن الجوزي ( تلبيس إبليس: 447) ‏عن يحيى بن معاذ يقول: «اجتنب صحبة ثلاثة أصناف من الناس العلماء الغافلين والفقراء المداهنين والمتصوفة الجاهلين».
امام ابن جوزی در کتاب "تلبیس ابلیس" آورده: از يحيي بن معاذ نقل است كه فرمود: «از صحبت سه گروه بپرهيزيد: عالمان غافل، فقيران تملق گو و صوفیان جاهل».

پیامبر صلی الله علیه و سلم و دعوت نمودن عمرو بن عَبَسَه رضی الله عنه 

احمد (112/4) از شداد بن عبداللَّه روایت نموده، كه گفت: ابو امامه فرمود: اى عمروبن عبسه روى چه انگیزه‏اى مدّعى مى‏شوى كه تو ربع - (چهارم جزء) - اسلام هستى؟[1] پاسخ داد: من در جاهلیت مردم را در گمراهى مى‏دیدم و بتها را چیزى نمى‏پنداشتم، سپس از مردى در مكّه شنیدم كه خبرهایى را توأم با احادیثى بیان مى‏كند، بنابر آن بر شتر خود سوار شدم تا این كه به مكّه آمدم، و رسول خدا صلی الله علیه و سلم را دریافتم كه در خفاست، و قومش بر وى مسلّط هستند. آنگاه من به آهستگى و مخفیانه نزدش وارد شده به وى گفتم: تو كیستى؟ در پاسخ به من فرمود: «من نبى خدا هستم» بعد پرسیدم: نبى خدا چیست؟ گفت: «فرستاده خدا» مى‏گوید: پرسیدم: آیا تو را خداوند فرستاده است؟ پاسخ داد: «بلى» گفتم: خداوند (جل جلاله) تو را به چه چیز فرستاده است؟ گفت: «به اینكه خداوند یكتا و یگانه شمرده شود، و چیزى براى وى شریك قرار نگیرد، و بت‏ها شكسته شود و صله رحم صورت بگیرد» از وى جویا شدم: در این كار با تو كیست؟ فرمود: «یك آزاد - و یك غلام» - و یا غلام و آزاد كه در آن موقع ابوبكر بن ابى قحافه و بلال آزاد كرده ابوبكر رضی الله عنه با وى بودند. به او گفتم: من از تو پیروى مى‏كنم، پیامبر صلی الله علیه و سلم گفت: «تو این كار را امروز نمى‏توانى انجام دهى، دوباره به سوى اهل خود برگرد و هرگاه شنیدى كه من غلبه یافته‏ام، آنگاه به من بپیوند»، گوید: در حالى كه اسلام آورده بودم، به اهل خود بازگشت نمودم.
بعد پیامبر خدا صلی الله علیه و سلم به طرف مدینه هجرت نمود، من اخبار وى را همیشه تعقیب نموده و پیگیرى مى‏كردم تا این كه قافله كوچكى از شتر سواران از مدینه آمدند، از آنها پرسیدم: آن مكّى كه نزدتان آمده چگونه است؟ گفتند: قومش خواستند تا او را به قتل رسانند، ولى از انجام این كار عاجز شدند، و میان او و ایشان حایلى واقع شد (كه آنها را از انجام این عمل باز داشت)، و ما مدینه را درحالى پشت سر گذاشتیم، كه مردم به سرعت طرف وى مى‏شتافتند، عمروبن عبسه گوید: من شتر خود را سوار شدم تا این كه به مدینه آمده، و نزدش وارد گردیده گفتم: اى پیامبر خدا صلی الله علیه و سلم آیا مرا مى‏شناسى؟ فرمود: «بلى آیا تو همان كسى نیستى كه در مكّه نزدم آمدى؟ وى گوید: جواب دادم بلى، بعد از آن عرض نمودم: اى پیامبر خدا، آنچه را خداوند به تو آموخته و من آن را نمى‏دانم، آن را به من بیاموز... و حدیث را مفصل متذكّر شده.[2] و همچنین این حدیث را ابن سعد (158/4) از عمرو بن عبسه به صورت طویل‏تر روایت كرده. احمد (111/4) نیز این حدیث را از ابوامامه از عمروبن عبسه روایت نموده ... و حدیث را متذكّر شده و در آن آمده: گفتم: خداوند تو را به چه خاطر فرستاده است؟ وى گفت: «به خاطر این كه صله رحم میان مردم احیا گردد، و از ریختن خونها جلوگیرى به عمل آید، و امنیت راه‏ها تأمین شود و بت‏ها شكسته شود، و خداوند به وحدانیتش عبادت شود، و با وى هیچ چیزى شریك گردانیده نشود» من به نوبه خود عرض نمودم: خداوند (جل جلاله) تو را به چیز بهترى مبعوث گردانیده، و تو را گواه مى‏گیرم كه به تو ایمان آوردم، و تو را تصدیق نمودم، آیا با تو اینجا باشم و یا هدایت دیگرى عنایت مى‏فرمایى؟ پیامبر خدا صلی الله علیه و سلم فرمود: «بد بینى مردم را در مقابل آنچه من به آن مبعوث شده‏ام خود مى‏بینى، در میان اهل خود بمان، و چون شنیدى كه من به جاى دیگرى (یعنى پناه گاه دیگرى) خارج شده‏ام آن وقت نزدم بیا».[3] این را همچنان مسلم[4] و طبرانى و ابونعیم، چنان كه در الاصابه (6/3) آمده، روایت نموده‏اند، و ابن عبدالبر آن را در الاستیعاب (500/2) از طریق ابوامامه به طولش روایت نموده، و ابونعیم این حدیث را در دلائل النبوه (ص:86) نیز روایت كرده است.


[1] هدف از چهارم جزء اسلام در اينجا، چهارمين شخص در اسلام مى‏باشد، و عمرو بن عبسه اين را به خاطرى ميگويد، كه هنگامى وى نزد رسول خدا ص داخل گرديد، او را نزد دو تن يافت ابوبكر t و آزاد كرده‏اش حضرت بلال t و به اين صورت وى چهارم آنها گرديد.
[2] صحیح. احمد (4/112) و ابن سعد (4/185).
[3] صحیح. احمد (4/11).
[4] مسلم (1898).


از کتاب: حیات صحابه، مؤلّف علّامه شیخ محمّد یوسف كاندهلوى، مترجم: مجیب الرّحمن (رحیمى)، جلد اول، به همراه تحقیق احادیث کتاب توسط:محمد احمد عیسی (به همراه حکم بر احادیث بر اساس تخریجات علامه آلبانی)
 
مصدر:
دائرة المعارف شبکه اسلامی
IslamWebPedia.Com